Jyadai thaken he Ishwar!
Bhendo banau malai.
Yo shir ko dharap - jo ho mero ghar
Yo bichar ko sharap -
Yo jaanna ko paap -
Yo antahkaran ko hridaya jwalak naap
Yo khasunla bhanne tin kisim ko taap
Yo chadhne rawaf.
Yo jawafdehi ko abhishap.
Bho! Bho! Malai chahanna dibya rawaf!
Pheri maran pachhi Kumari chok bahikhata saaf
Mitho masta!
Jaanawari niruttar daayitwa malai
Bhagawan!
Bekodali jiwan na ki parishram ko sharap
Mitho bhannu churum churum aafai falne ghaans.
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १६६
विधाहरू
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन दिलको खेत
बाँझो नहोस् पानी पर्दै चेतन जल शुद्ध सफेद
अनन्त ठूलो सागरबाट घुमी घुमी मौसम आयो
खूब फुल्दछ दिलको माटो वर्षाले गान सुनायो
इन्द्रिय गोरू शरीर हलोमा बाँधी बाँधी खन खन खेत
बिउ छन् जगमा कर्म हजारौं रोप फुलाऊ लह लह खेत
जिन्दगीको मौसम रहँदै खन खन रोप फुलाऊ
पर्खन्न कसैलाई काल निठुरी हाय यसै ननिदाऊ
रोप रोप सब बिउहरू अहिले; अन्न फलोस् पछिलाई
नरुनु पछाडि आउँछन् जहिले हिउँद कडा तिमीलाई
(१)
हेर भिखारी अडि अडि आयो
करुण दृष्टिले नजर उठायो।
गाढा दुखको मौन प्रकाश।
झिना आशा-तार बजायो
घाम उज्यालो आँगन पास।
एक बिन्दुमा गोल खसायो
जीवनको इतिहास।
(२)
हेर, हेर ती झुत्रा चिथरा
हाय! हे समय निष्ठुर।
जीवनप थमा बिचार पथरा!
काँपिरहेको थुरथुर।
झल्लर झोली बढाउँछ, बबुरा।
करले अस्थिर, कातर।
(३)
बर्ष-बर्षका हेर तुषारा
शिरको उपर गिरेको।
हेर आँसुका खहरेहरूका
Paisa chha kya chamakdaar ra molawaala
Aankha hune jagatka yesmai ujyaala.
Kya golgol anamol chha chatta baanki
Yo haat maa huna gaye man udchha sanki..
Sansaar gol chha dhanai pani baatulo chha
Paisa yehi sab kura haru maa thulo chha.
Paisa bhaye hridaya maa sukhale khulo chha
Paisa yehi sakal rog bishe mulo chha..
Paisa chha je chha ani ke yahan ra pheri
Paisa bhaye kam jagat chha hune andheri.
Paisa chha sher, dhan au bal tej jaan
Paisa bhaye chha rahane sab thok maan..
Mai hun bhanera duniya pani garchha sekhi
संसार रुपी सुख स्वर्गभित्र,
रमें रमाएँ लिइ भित्र चित्र।
सारा भयो त्यो मरुभूमि तुल्य,
रातै परे झैं अब बुझ्छु बल्ल।
रहेछ संसार निशा समान,
आएन ज्यूँदै रहँदा नि ज्ञान।
आखिर रहेछ श्रीकृष्ण एक,
न भक्ति भो, ज्ञान, नभो विवेक।
रमें रमाएँ लिइ भित्र चित्र।
सारा भयो त्यो मरुभूमि तुल्य,
रातै परे झैं अब बुझ्छु बल्ल।
रहेछ संसार निशा समान,
आएन ज्यूँदै रहँदा नि ज्ञान।
आखिर रहेछ श्रीकृष्ण एक,
न भक्ति भो, ज्ञान, नभो विवेक।
थियो गर्मी वेला हपहप थियो घाम बहुत
बले झैँ आकाशै दनदन थियो धप्धपसित ।
बडो मानी गर्मी रुखतल सुती शीतलसित
झिकी जिभ्रो खस्रो ढलकसँग लेटी सुखसित ।।
थियो यौटा ठूलो सकल पशुको सिंह वनको
दुवै चिम्ली आँखा सुखसँग डटेको अति निको ।
छहारी हाँगाको हृदयकन ठण्डा गरिदिने
चरा बस्ने बोल्ने तलतिर रहेको सुख दिने ।।
बडो मस्ती पाई सुखसँग निदाईकन त्यहाँ
रहेको वेलामा सकल पशुको इन्द्र सुखमा ।
जरा बाङ्गा खोपी तलतिर बसेको अलिकति
त्यहाँ निस्के मूसा खुरुरुरु गरी दौडन कति ।।
निदाएको राजाकन रति नटेरीकन त्यहाँ
Garib bhanchhau? Sukhako ma jhain dhani
Mildaina sansarbhari katai pani.
Bilasko laalas-daas chhaina ma
Mitho chha mero rasilo parishram.
Prayasko patharma nadi sari
Bahanchhu haansi ma tarangale bhari.
Ma pokhari jhain uhi thaaun jamdina
Chha shuddha yo jiwanko sabai kan.
Nidhaar mero pasina-jadaau chha
Moti tinaiko anamol bhaau chha.
Chha shaantiko sundar deep baasma
Piyushko swaad chha gaansgaansma.
Chha bhok mitho, rasilo pyaas
Chha antama byanjanko suwaas.
Chha thor aawashyakta pugepachhi
Ma baschhu sansar nayaan nayaan rachi.
बोके दाढी चुस्स परेको सानो चिउँडोको आधार
तहलाइन्छन् काला जूँघा दुइ औंलाले वारंवार
हात दाहिना बेत छ लामो अथवा चड्कनच्यूरा
लुले लुले भै दहरा चड्कन दिन सक्छन् ती एक हजार ।
आँखासाँखा सकल बिगारे अक्षरहरूले काला सार
चक्का काँच लगाई दोटा जिनतिन देख्छन् ती संसार
ज्यादै घाम परीकन मुखमा ट्यूशन गर्दा तीन हजार
काला हाम्रा मास्टरजी छन् तर सुइँखुट्टे सारसंसार ।
पतलो जिभ्रो टपटप गर्दछ लालमुसा झैं छरितो चाल
बोझा झुक्छ किताबहरूको विचारहरूका लिन्छन् याल
लाग्छ शनैश्चर मंगल धेरै बन्छन् भृकुटी भीम कराल
पाठ नघोक्ने लडकाहरूका कान र गालाहरूका काल ।
सारङ्गी झैं पेट छ खोक्रो ताजुबको यो कस्तो बात
त्यसमा टम्म छ पुस्तकहरूको ठेलठेली डाँडा खात
त्यत्रो सानो शिरमा बस्ने भारी भारी कत्रा बात
त्यत्रो सानो मुखको भित्र लबजहरू छन् तेतिस हात ।
आकाश ढाक्ने सलहहरूका झुण्डले
भर्खरै चाटेर छोडेका नाङ्गा डाँडाहरू
धस्रिएका अनि पिल्सिएका छात्तीभरि बोकेर,
मिक्जिरीका फूल शताब्दीको छात्तीभरि सुर्केर,
तुनामा,
कोटमाथि बटनहोलमा
बजारको बाँधिएको आयतनभित्र
बगरिहेका भ्यात्त घोप्टिएर
असङ्ख्य छायाहरूका भीडभित्र
हुस्सेमा महायुद्धहरूका बारुदको
कावा खाइरहेका...
आँधीमा
आँखाहरू...
शून्यमा,
जिन्दगी भाँच्चिएर फर्केको प्रारम्भमा, फेरि !
(१)
म र मेरा कथा बेगल छन् र
हुन् पनि ।
मानिस र मानिसको कथा बेगल हुन् र
छन् पनि ।
तिरोहित देहबाट अङ्गप्रत्याङ्गहरूमा
महाकथाको स्थापत्यमाथि
तीर्थ जन्माएर उहिले
आँखाले पहेँलोमा मृग खेदेर दगुर्यो जङ्गलभित्र
र हरायो जङ्गलभित्र सधैँलाई ।
हो, कथा झाङ्गिएको जङ्गलै जङ्गल
झ्याम्म वटबृक्ष सबैलाई ... छ, ...
चौतारीमा ओत लागेर उहिले
तिमीले
मेरो कथा, पूराकथा सुन्यौ र सुनायौ,
र मलाई खोज्न अनवरत दगुर्यौ ...
