Para para kuiri neela kinaaraa,
Swarga jharikana jimeemaa chhunchha,
Laamo sadak maa adi yesabaara,
Doora chihaai driga le gunchha.
Bahubidh patthara kankada, kaandhaa,
Baadhi, khaadi, ukaali hunchha,
Orli kirana ra ukli daandaa,
Doora shikhara maa swarga nuhunchha.
Dindina herana neela–kaandhaamaa,
Maakuriko jaala rahanchha,
Dinako ujyaalo para paataamaa,
Baataamaa tara kuiro bahanchha.
Maanisa aaphain aaphno dara maa,
Aankhaa chimli kaida rahanchha,
Aaphain magantaa aaphno ghara maa,
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १६४
विधाहरू
1
Na shakchhau yo aansha taptapa tipi chappa piuna
Na shakchhau masu le dinbhara aghaayera jiuna .
Na shakchhau yo bhutlaa liikana kunai vastra siuna
Chudyou vyarthe mero manuja ! timile jivana kina ? .
2
Sidha saada nirdhaa upara pira baadha jati jati
Thulaa baathaa taathaa manuja haru paarchhan uti rati .
Ghrinaa, nindaa hatyaa prabhriti saba usko katu phala
Unai ulto bhogchhan, vidhi-niyama yo jaana atala .
3
Timi jaanne baatho manuja, guru jastai bhuwana ko
Ma laato agyaani vihaga bicharo dura bana ko .
Swabhaawai le meraa upara hunuparne sadayataa
Liyo jaanajaani ahaha ! kina ulto erushataa? .
4
Shanda – Kumar, pahile jaana, padha bigyan besari, tyasai bisayama bola jaanera ani, chyatta yo sabake beecha maa.
Prahlad– (Ekai chhin pachhi) Ek ek ho, gyan yo milyo,
Jiwani bhar ke japtai jaane, tyo-dui hoina –
Tin hoina - ? Yo maile jaane sansaar maa Hari
Ek hun, satya ho ek, usaki gyan ek ho,
Agaadi ekako shunya agyan ra asatya ho,
Pachhaadi ekako shunya jati jodyo ananta chha tyo
Asankhya satya ho sohi ho bigyan-ananta chha
Badhchha tyo jati jodinchha, jaani jaani nasaknu chha,
Euta bindu jaannaale trishnawasaagar badhdachha
Ajha jaanna, najaaninchha, -samudra paramaanuko
Suryakai aayuko ninti agaadha ra apaar chha
Bigyan karma ho, karma garnuparchha garinchha tyo,
Parantu buddhimani ho gyani nishkaam paaunu
Tyo karma maa chha bigyan aafu baahira, gyan chha
Aafu bhigya, u taadhaa chha khojimaa hidnu pardachha,
Tara yo chha kalejaamaa aafu bhanda samet, ya
छाना माथि बाट झुण्डिएका फर्सी,
घारीघरको छेउ मै
ठुलो पिपलको बोट,
अनि
केराको घारी,
झुंडी रहेका मालभोग केराहरु,
आज किन मेरो गिद्दीमा
झुण्डिएको होला ?
लटरम्म फलेका
अम्बा र अनारका फलहरु,
इनार कै छेउमा
एकातिर अमला
र
अर्को तीर आपको बोट,
निबुवा, ज्यामिर र कागतिका बोटहरु
घरका समझना दिलाउँदैछन्,
चुलेशिले भोगटे ताछदा
च्वाटटै औला काटिदा
सैपत्रिको रस निचोरि
औषधि उपचार गरिन्थ्यो,
ढकमक्क फुलेका
ति पारिजातका फूलहरु
बोट हल्लाउँदा
मोती झरे झैँ भान हुन्थ्यो,
आज किन
गूंजी रहेछ मेरो कानमा
हजुरआमाले मन्दिरमा बसी
भटभटाएको
संस्कृतका ति श्लोकहरु,
म महसूस गर्दै छू
आरतीको राप अनि
धुपबत्तीको बासना,
होइन आज के भो मलाई ?
धेरै पल्ट सुकिला मुकिलाको कुरा चल्यो
साँच्चै यो के भएको यार
मानिस सफा छन्,
शहर फोहर छ
(प्रश्न गर्नेलाई प्रतिप्रश्न हाजिर छ -
“फोहोरी भई बस्न कसलाई रहर छ ?”)
बाटा त साँगुरा थिए नै
तीन चौथाइं ढाकेर बसेको
यो दुर्गन्धको पहाड
टाढा टाढासम्म गन्हाएर
धर्तीमै नर्क भेटाउँछ
अत्तालिंदै वल्तिर पल्तिर हिंडेपनि
एकपल्ट त अबश्य टेकाउँछ,
तैपनि जोसुकैलाई सोध्नोस् -
किन यस्तो भयो ?
निस्सन्देह, सिंहदरबारतिर देखाउंछ
Aadim sapana sametera samayasanga haareki
E kamjor keti
Thaha chha jiwanko ranga kasto hunchha ani samayako paathashaalaa ni ?
Uhi gahu goro aakriti le kasari pachhyaauchha maanchhe lai
Ra jabarjasti itihaas banaauna khojchha .
Gatishil tara bukhyaachaa jastai adiera
Kasari urlinchha jiwanko nadi.... Ani bhatkaauchha sapana .
Ka.
Dinakar ko biu jhandai umyo
Miri miri mato faari, drishya
Badali nishi bhar gaai rahithin
Prakriti, tinle ropin awashya !
Kha.
Hera ! Saitu aaunchha kalilo,
Laal patti li dui baadal !
Maano lundeka bij palaaudaa
Haat thataaudaa khushi baalak dal,
Jasto mero, panchhi, pashu ko,
Ufyo dil dil !
Ga.
Fuldachha, fuldachha dhakamak bandai
Raato pahenlo
Yasaka sugandha masihaa chhorchhan
अस्पतालको सगाल पलङमा
सेतो सुकिलो ओच्छ्यान पाई
नयाँ रोगी रम्दछ पहिले
खोल र तन्ना सुम्सुम्याई
अहा ! कस्तो सफा विच्छौना,
हातको मयल पनि सर्ला जस्तो
कति नरम औ कति मनोरम
खोपीभित्रको शैय्या जस्तो ।
तर जब ओल्टेकोल्टे गर्दा
तन्ना खोल अलि सर्न जान्छ ,
अनि रोगीको आँखा सहसा
भित्री तहमा पर्न जान्छ ।
Aakash marga sakinna kahilyai laagdachha kahaali,
Ma hidna paaun bisaai maad ukaali-oraali.
Taltal aankha chanchal banun, parelaa jhimjhim,
Naani le paaun dinka laayaa chhabi ka rimjhim.
Ke ramaailo basanta maathi basanta bahaar!
Ma herna paaun hiunda, barsha, guljaar, ujaad.
Jyoti ka pwaankh sameti pasun andheri raat maa,
Kurkure ninda kholera byunjhun mimire praat maa.
Yo manchinte amritpaan laagdachha aman,
Ma paaun mitho pyaas maa paani, bhok maa bhojan.
Gardina bhuli mad maa jhuli sukha ko bihaar,
Ma garun chisaa parelaa puchhi dukhi ko susaar.
Devataa dekhchhan malaai khaali rupasi nartaki,
Maanis dekhchha dil ki devi lachchhin ghar ki.
Malaai pugyo dyauta ko kaakh ko ananta milan,
Ma paradeshi pyaaraa lai paaun ghar maa samjhana.
Chaahinna baanjhi banaaune nitya yauwan malaai.
Ma budhi banchhu santaan laai hridaya chusaai.
Kasko pani gardina aba tapasyaa-bigaar,
Jaba maile tyas baalak lai naani bhanna paayethe, usko tote le ma byujhdai gayen, u badhdai gai. Usle malai baabu ko hridaya bujhaauna laagi ra malai Ishwor chha jasto laagyo. Baabu na bhaeko duniya kasari dharmaraaudo ho, aranya maa aadhaar napaaye jantu kasari jiuda hun.
Malai naram ra komal sab cheej aayera tyasbela sparsha garthe, jaba malai dekhera uskaa dui aadhaare najar muskaauthe. Ma saano Ishwor bane jhai usko duniya lai aadhaar dinthen, u prakriti le nai bujhi raheki thiyi.
Usko aafu maathi ko aadhaar dekhera malai laagdathyo ki hatyaaro hunu wa hinsaa garnu maanav prakriti ko biruddha rahechha. Maile kopilaaharu lai chudna sakina, ghaas ka munaaharu ukheln sakina.
Malai gaali garna mann laagena tiniharu lai pani, jo mero bholapan baata faaida uthaayera malai nai dasna khojdathye.
Aafu maa aadhaar ra purna bishwaas line bastu paaunu malai Kuber ko jasto laagyo. Maile juganujug ka prem bujhen. Malai uskaa nimitta euta saano, ramailo duniya banaauna mann laagyo. Tyasmaa phool ko komaltaa ra sugandha bharna mann laagyo.
Malai euta maali banu-banu laagyo ra biu bini-bini ropu jasto laagyo. Mera bhaawanaaharu aprakat thiye tara hridaya le hridaya lai nabataaye pani tyasai bujhdathyo.
U biraami hunthi, baraabar mero hridaya jaapak bandathyo. Ma avidit ko pujaari banna laagthen, jaba usko aatmaa dukha ko shabda nikaalna laagthyo.
Maile mero jeevan bujhen tyas bela, jaba usle aadhaar khojdathi. Ma kathaa bhanna laagen, bhanda bhandai tinmaa bishwaas garna laage, Ramchandra ra Krishnaji saachaa hun bhanne usai le bujhaauna laagi.
Ma aago maa basera paani bhai bhai uslai herdachhu, ma hatyaaraaharu sanga krur ladaai gardaa gardai usko cheharaa herera komal hunchhu, malai swarga ko aago chorna mann laagchha, jaba usko najik hinddai aauna laageko dekhtachhu!
Ma alsi huna saktina uskaa agaadi, ananta sanga harahameshaa jawaafdehi raakhdachhu.
