कति सुन्दर हेर किताब-चरो
दुइ पंख फिजाउँछ यो बिचरो
कति थोप्लिइ खोल्दछ झिल्मिल यो
म त मग्न बनीकन हेर्छु अहो ।
कति छन् तह हेर भुवा यसमा
कति प्वाँख फिजाउँछ क्या रसमा
जति हेर्छु उडाउँछ दूर कता
म चढी यसमा छु सधैं विपता ।
कहिले म त बादलका महल-
तिर पुग्छु सुनै सुन झैं असल !
जसबीच कथाहरूको दुनियाँ-
हरूमा म विचार्दछु बात नयाँ ।
कहिले परदेश पुगेर कता
तसबीर भईकन छक्क म ता
पटना र बनारस बंबईमा
म त डुल्दछु रंग भरी भुइँमा ।
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १६३
विधाहरू
Bina saas kaa jiudaa laas haru
Jibhro kaati di iekaa maanis haru
Municipality kaa dharaa maa thupriekaa
Rittaa tin ra baalti kaa khaapai khaap ko laain jasto
Aafno riktataa bharna pani nasakera
Lajaaundai lajaaundai aakaash tira herera ke ke maage jhai
Haamraa ghar ghar maa, chulaa chulaa maa, kothaa kothaa maa
Maanis haru chupchaap baschhan.
Ek arkaa prati aatanka ko prashna chihna jasto
Yi haamraa galli haru
Yi haamraa pich road haru
Akarmanyataa le alkatraa jhai kaalo bhaekaa chhan
Malai maanis bhaekaa maa glaani hunchha ani -
Ma mero wajan jati mero dharti lai bhaar bhaeko hunchhu.
Bina aas kaa jiudaa laas haru
Jibhro kaati diekaa maanis haru
बसन्तको बेलासंगै खडेरी पनि आउछ
सिमसिम पर्ने पानि संगै बर्षाले भेल ल्याउछ ।
कहिले जुन उदाउछ याहा,कहिले हराउछ
झलमल्लको घामपछि निष्पट्ट अध्यारो छाउछ ।
यो संसार जस्तो भोग्यो त्यस्तै छ,
जीवन भोगाइको परीभाषा जस्तै छ ।
जन्मको खुसि पनि यहि देखिन्छ
मृत्युको दर्ता पनि यहि लेखिन्छ ।
हांसोका फोहरा पनि अबिरल छुट्दछन्
मुटुका भक्काना पनि भक्कानिइ फुट्दछन् ।
यो संसार जस्तो भोग्यो त्यस्तै छ,
जीवन भोगाइको परीभाषा जस्तै छ ।
यता मिलनका क्षणले आनन्द दिइरहन्छ
उता बिछोडको पिडाले मुटु खिइरहन्छ ।
जीवनको आफ्नै ढंगले परीभाषा लाग्छ
रम्नेलाइ रङ्गमञ्च, ब्यथा हुनेले मृत्यु माग्छ ।
यो संसार जस्तो भोग्यो त्यस्तै छ,
जीवन भोगाइको परीभाषा जस्तै छ ।
Kun mandir maa jaanchhau yatri,
Kun mandir maa jaane ho?
Kun saamagree puja garne,
Saath kasori laane ho?
Maanisharu kaa kaandh chadhi,
Kun devapuri maa jaane ho?
Haad haru kaa sundar khambaa,
Maans pinda kaa diwaar.
Mastiska ko yo sun ko chhaanaa,
Indriya haru kaa dwaar!
Nasaa nadi kaa taral taranga,
Mandir aafu apaar!
Kun mandir maa jaanchhau yatri,
Kun mandir ko dwaar?
Man ko sundar sinhaasan maa
Jagadishwar ko raaj!
Chetan ko yo jyoti hiranya,
Usko shir ko taaj!
Bagaincha maa mera rangbiranga kaa chhan kati pari
Kalilaa kyaa ramraa musumusu hune boldachha sari
Singaarekaa chhanti magamag chhito attar mihi
Lagaayekaa saari naram rangilaa resham sari.
Hariyaa khopi maa tahal chha hawaa ko harahar
Sadhain naachne jhulne chalmal hune nai chha rahar
Lagaai hiraa ko tap jhalal haansi musumusu
Ishaaraa le daaki ma sanga sab garchhan khusukhusu.
Charaa pankhi raamraa naram rang patti farahar
Udun jhain baschhan ti warapar hararara
Kalilaa yestaachhan ki ta chhuna pani laagdachha dar
Fukaa chhaati bolchhan ma sanga para baatai sab tar.
"Kahaandekhin aayau bhanana sukumaari banapari ?"
Bhani soddhaa bhanchhan musumusu bani lajjit sari
"Jahaan jhulchhan rangi naram kalilaa baadala bhari
Jahaan phulchhan unchaa dhanu rang misekaa bahu thari."
Chahal pahal thulo, aaja naulo jamana
Jala gala nabha jelchhan rel jahaj nana
Manuj manuj lai khali chhalne lakhetne
Ajha pani akhada kyai ? bishwaka bandhu bhetne
Bana shahar haru ka baas basti hajar
Naram garam nana bhawana ka prachar
Safal ranga ra rekha aaja chhan ek chitra
Prakat bhuwan devi muskurain bichitra
Aghi aghi badhi aayau khoj sangharsha dwara
Nawa yug aba laagyo, bhetiyau bandhu sara
Aparichit chhanda ka birsiyun wairabhawa
Sab sahaj basaau bishwa maa bandhubhawa
Kati din dhana-aandraa thutchha bepar-bwaaso
Kati din bam gola naash ko haaschha haaso
Kati din aba chhalla gyan, hussu banai
Musaaharu le aandolan gareko thaha paayera biraalo musaako aandolan dabaaune shadayantra maa byasta thiyo. Musaaharu le samjhautaa bata ullu banaauna sakine nishkarsha kaa kaaran golmech maa basna biraalo raaji bhayo. Biraalo bata ghaaite bhayera pani baanchekaa musaaharu le Viraalaa ko ghaati maa ghanti jhundyaaunai parne maag raakhe. Eutaa marna laageko budho musaa le pahilaa ekpalchha jaal maa pardaa jaal kaatera biraalo lai bachaaeko thiyo. Musaaharu le briddha musaako biraalo sanga ko gopya saathgaath ko kuraa pani garthe. Biraalaa le suntalaa ko rukh maa chadhera paakeko suntalaa jhaareko ra briddha musaa lai khyaaera paaleko hallaa samet gaai gain musaaharu maa chalyau. Ukta jeshtha musaa kaa agaadi mukh phorna hachkinthe musaaharu.
Mero janma juneli raat maa bhaeko thiyo. Tyasaile baigyanik harule mero naam Juntiki raakhe. Malai pani aafno naam khub raamro laagchha. Sarwapratham malai baigyanik harule khelaunaa ko rup maa janmaaye. Ma bhitra euta soundbox raakhiyeko thiyo. Mero dhadko pachhadi patti battery raakhne thaaun thiyo. Tyasmaa battery raakhe pachhi ma surilo bhaakaamaa geet gaauna sakthen. Euti saani ketiko swor mero sharir maa raheko soundbox bhitra record gariyeko thiyo. Ti ketiko naam Kristina thiyo. Uni baigyanik W. W. H. ki chhori thiin. Mero nirmaan karya maa Ameriki Nepali Franselee baigyanik haru sanlagna thiye. Mero naam sarwapratham prastawit garne Nepali baigyanik nai thiye. Ekdin baigyanik W. W. H. lagaayat darjanau baigyanik haruko baithak basyo. Ti baigyanik harule mero sharir maa taar haru jadaan garnu bhayo. Malai thulo aakaar dinubhayo. Ma aba Kristina jatrai dekhine bhaen. Ma remote bata chalthen. Thula dhunga haru uchaalna sakthen. Tray maathi chiya haru bokera sabai lai chiya baadna sakthen. Kristina ko janmadin ko din usle malai haanga maathiko phool tipna lagaaeki thiyi. Usle remote thichi. Maile aafu bhanda dherai aglo rukh ko haanga bata phool tipen. Kristina le aafaile maala uni. Tyasdin sabai nimtaalu haruko agaadi maile uslai maala lagaaidien. Usle makkha pardai malai dhanyabaad! Juntiki bhani. Sabaile ramaailo gari taali bajaaye. Khaana khaai sake pachhi kohi geet gaauna thaale kohi naachna thaale. Kristina pani naachna thaalin ma maatra chupchaap tolaayera ubhiyeko thien. Kristina le aauu bhandai mero haat samaai ra mero sharir maa raheko button dabaai. Ma pani kammar markai-markai naachna thaalen. Maile naachna thaale pachhi saana-saana ketaaketi harule pani aunlo tersyaayera malai dekhaaye. Maile buttedaar jaamaa lagaaeko thien. Mera haat godaa ra anuhaar pani aruko bhanda dherai bhinna thiyo. Mero sharir ko lugaa anautho gari silaaieko thiyo. Button haru mero lugaa bhanda baahira niskiekaa thiye. Remote thichiye pachhi kunai pani aadesh mero mastiska maa sanchaarit hunthyo. Je kaam garna ahyaaieko hunthyo sharir ko tyahi bhaag sakriya hunthyo. Kristina mero milne saathi thiyi. Ma ki ta Kristina sangai hunthen ki ta prayogshaalaa maa hunthen.
अम्भोदनीलगल ! शङ्कर ! नाथ ! शम्भो !
दम्भोलिझै कठिन मन् पनि क्यै नरम् भो ।
रम्भोरुतर्फ अभिलाए पनि गैह्र कम् भो
वंभोजनी हुन म पाउँ प्रभो ! स्वयम्भो ! ॥१॥
यस्ता इनी बुझिलिंदा विषवृक्ष जस्ता
सस्ता अधम् विषयरस्कन चाटि बस्ता ।
अस्ताइगो वय सबै यम आइ कस्ता
कस्ता हुँनन् दिन हरे ! भुलियेछ रस्ता ॥२॥
पैले पनि जुनी बितेछ इनै गफैले .
शैलेश ! आज तब जन्म भयो उसैले ।
अहिले पनी जनम गो विषयोत्सवैले
कैले प्रभो ! तरनु भवपार मैले ॥३॥
मेरी पियारि भनि गैकन प्यारिनेरी
हेरी मुहार् जुलम भैकन वस्तिखेरी ।
घेरो लियेछ यमले अब छैन देरी .
के रीतले म तरूँला पछि नाथ ! फेरी ॥४॥
-“....Uhaan jasto mahaan niswartha neta ko abhaab sadhai khatkirahyo haamro aandolan ma” dibangat neta ko yogdaan baare neta ka sahakarmi ekjana briddha kaaryakarta le tippani gare. Saathiau janma diwash ka abasar ma aayojit kaaryakram ko thaalani garna pramukh atithi mahasachib kamred na aaipugeko abasar lai upayoga gardai sahabhaagi haru aapas ma gaaphidai thiye.
Aagaami aandolan ko dishaa, desh ka bhabishya, arthatantra, bishwa kala sahitya ko jhukaaw, darshan ra maanab bikas ko itihaas samma ka sabai bishaya bhayeka yatheshta bahash sakiye pachhi gaph kendrit bhayo neta ko shalik ko mukhakriti ko bare ma.
