Ma garibi ra abhaav ko asahaya pidaa le karai rahechhu,
Tara pani ma bhitra santosh chha; ma bhitra muskaan chha.
Berojgaari ra asaakshartaa ko maar pani khepekai chhu,
Tara pani ma bhitra ichchha shakti ra paurakh chhadai chha.
Ma naataawaad ra kripaawaad ko jadmaa jakadiyeko chhu,
Tara pani ma bhitra bhaichaaraa ra sadbhaav chha.
Ma chaaplusi ra chaakadi ko rog baata pidit chhu,
Tara pani ma bhitra kaam ra kartabya ko bodh chha.
Ma chhuwaachhut ra kuriti le kalankit chhu,
Tara pani ma bhitra dharma ra sanskriti prati ko aadar chha.
Ma adhikaar ra kartabya ko khichaataani maa aljheko chhu,
Tara pani ma bhitra bibek ra kartabyabodh chha.
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १३०
विधाहरू
Jindagiko paribhasha nabujhdai
Jiwanko artha nalagaudai
Eka ek ma aparadhi bhaiechhu
Na maile jiwan ranga dekhekichhu
Na maile jiwan baachhne dhanga sikeki chhu
Kasari baisha naphuldai kopilamai tipiechhu?
Anabigya chhu ma aafai bata
Waripari himal chulidai garda
Ma thumka thumkimai simit bhaiechhu
Ra ta maile bidroha garna khojen
Tara paridhi le yesto chakkar lagaayo ki
Bhaav shunyata ko jel chalan bhaiechhu
Bekasur ma ajhai bandi chhu
Aajivan sajaya bhogi rahechhu
Yo nirwasit jel jiwan ma
Rittopana le malai gaanjdai garda
Bhishma pitamaha saili ko ichchhamrityu ko awasar rokiyeko chha,
Aba baanki dui mahina maatrai ko samaya sima tokiyeko chha
Tai pani yi nautanki haru ko mati phireko chhaina
Bholi ke hune ho! Yinka dimaag maa ajhai chhireko chhaina !!
Pidit haru ko aakrosh ko aago danke pachhi
Saaraa timile tekeko dharti ranke pachhi
Kahaan jaaulaa timi bhaagera
Pidit haru le samaaune chhan jaagera !!
Ke maageka chhan ra janata le, ek thaan sambidhan ra shaanti hoina !
Ke tyati dine pani timi sanga lyakat chhaina !
Yadi chhaina bhane chhaina bhana, tara sadaa sarbadaa beimaan naban !!
Chhirke haani aapas maa ladnu ladyau aba nalad
Janata ko chaahanaa lai samayamai raamro sanga padha
सबै काम छोडेर ढुंगा हान्ने काम भो,
बन्द गर्ने निहुमा टायर बाल्ने काम भो,
राजनीतिको नाममा जनता ठग्ने काम भो,
हुदा हुँदा संसारमा हाम्रो अत्तिनै नाम भो !
संविधानको नाममा ढुकुटी फोर्ने काम भो,
संघियताको नाममा देश तोड्ने काम भयो,
विकाशको नाममा नाक नाप्ने काम भयो,
समावेसीको नाममा हतियारको व्यापार भो !
तराई पहाडको एकतामा रंग पोत्ने काम भो
सुरक्ष्याको नाममा हतियारले काम भो,
धर्मको नाममा रगत बगाउने काम भो
सबै काम छोडेर रेलिंग भाच्ने काम भो !
पार्टी पार्टी भनेर सबै नेता हुने काम भो
देशको भन्दा अझ हाम्रो पार्टीको ठुलो नाम भो
संविधानको नाममा भत्ता चट्काउने काम भो
सबै काम छोडेर जनता ठग्ने काम भो !
Maagnu ta dherai thiyo khai maagnu yaha ke
Buddhako deshma shaanti maagu bhane,
Shaanti kshetramai gharighari Buddhako chihaan khaninchha.
Nyayako nimti kraanti maagu bhane,
Kraantima krur swaartha laadidai chha
Sitaako janma bhumima aadarsha maagu bhane
Din dahaadai asmita lutidai chha.
Khai yaha ke maagnu ra
Sabhyata bhulekaalaai sabhyata maagu bhane
E baas basnai nasakera sutukka gaisakechha.
Dui haat thaapi adhikaar maagu bhane
Tyo harek saajha suraako pyaala sangai siddhiechha.
Anyaayale chhatpatidaa nyaaya maagu bhane
Nyaayama naraamro khaderi parechha.
Khaali siudoma ek chimti sindur maagu bhane
Khai palpal siudoharu ujaadidai chhan.
Tuhuraaharuko laagi saaharaa maagu bhane
उद्घोषकले श्रीमती मैयादेविलाई मञ्चमा आएर महिला हिंसा बिरुद्द,लैङिगक असमानताले गरिएको भेदभावको बारेमा बोल्न आमन्त्रण गर्दछ।
मैयादेवि मञ्चमा आउँछिन्।हात हल्लाएर अभिवादन गर्छिन्।सबै ताली पिट्छन्।
मैयादेवि चर्को स्वरमा"हामी आधा आकाश ढाक्ने नारी अब कसैको अधिनमा बस्न हुन्न।क्रान्ति गर्नुपर्छ।हामी माथि अन्याय गर्ने भनेको पुरुष हुन्।पुरुषबादी सोचका कारण हामी पछाडी परेका हौ।यो पुरुषप्रधान समाजको प्रतिफल हो।यसको बिरोध गर्नु पर्छ।अब हामी महिलाहरु एक भएर अगाडी बढ्नु पर्छ।"
फेरि तालीको गड्गडाहड गुञ्जिन्छ।
"मैयादेवि जिन्दाबाद" भिड नारा लाउन थाल्छ।
गल्ली-गल्ली र चोक-चोकमा ठडिएका छन,
बिभिन्ना मुद्राहरुमा-
पाषणयुगका अवशेषहरुसरि
आफ्ना नवपिडिका कल्पनाहरुमा
बाँध्य भई रतौली खेल्न,
कतै पङ्छीहरुका टेकसा भएर,
स्पेशल क्यालेण्डरका दिनहरुमा
अबिर र माला चढाईने
स्पेशल आकृति भएर,
आफ्नै रक्तबिजका
आयस्रोत भएर,
चुनावका बिशेष दिनहरुमा
आफ्नै माउसुलिका बलिका बोका भएर,
अनि कतै पार्टाईम मूत्रलय भएर ।
जीवितनै आफैदारा सहिद घोषितहरु
ब्यस्त छन संसद र सडकमा मुठ्ठी बजार्न,
भेडा जनता जुदाएर ताली पड्काउन ,
Bho, aama ma banduk bokdina
Na bam, baarud banauchhu
Na ambush thaapchhu
Aama, aba ma raifal chalaaudina
Saamanti ko mutu tharkaune tyo banduk thankaaunus
Malai majadur, kisaan ko laagi ladna banduk chaahidaina
Maile bujhe, saamanti ko pachhi laagi garib ko utthaan hudaina
Raajya satta phutkaauna banduk bhirnai pardaina
Aba, ma kalam uthaauchhu, masi bhari bhari hirkaauchhu
Tapaiko haat maa banduk huda janmeko ma
Baarud, goli, raifal ko siraani haaleko ma
Tapaile aaphnai daaju baau maarda pani kehi bolina
Aaphnai baabu ko hatyaa hudaa pani ek thopaa aasu jhaarina
Aba ma kapi bokchhu, saamanta ko kamajori khoji khoji lekhchhu
Santekaami Pandit Ghanshyam guru bhanda kam dhaarmik thiena. Ka kha napadhe pani anubhav ko bidwan thiyo u. Ekdin Santekaami Pashupatinath Bhagwan ko darshan garna Nepaal tira hidyo. Buspark bata orlada kharcha ko laagi lyaaeko paisaa choriyo. Bhoko Sante laai ek gilaas samma chiyaa khaan dine kohi bhaena. Pashupati maa jasari tasari bhok le maranaasanna banera bhautariyo. Santekaami baataa maa saiyau bhikhaari sanga maagna basyo. Din bharima ek rupaiyaan pani napaaepachhi uslaai shankaa laagyo - Pashupatinath mandir maa pani dewataa chhainnan ki kaso ho?
Bhok le ra Kaathmandu ko jaado le Sante laai basna sutna diena. Sante Shiva bhajan ko sumadhur sangeet chhodera katai hotel maa bhaadaa maajhera bhae pani ek pet khaan bhautaaridai hidyo. Ek gajal resturent agaadi Sante ubhiyo.
Gajal resturent maa '........... pichhe kya he' bhanne geet ghankadai thiyo. Bhitra bata raamrari khuttaa le bhui tekn nasakeko maanchhe aayo. Ghanshyam Pandit ko chhora laai ekkaasi bhetdaa Sante almaliyo. 'Kina lajaako Sante?' Hrwaassa jaad dakaarera usle sodhyo. Sante le jamlahaat garera binti garyo 'Ma bikharchi bhaen raajaa! Bihaan dekhi kehi khaan paaekai chhaina '
'Taile biyar pani khaan paainas - Hikka! Hikka!!'
'Ek gaas pani khaan paainan hajur!'
'Laa, khaa! Bhodkaa khaa' usle pachaas rupaiyaan ko note nikaalera diyo. Sante le niskarsha nikaalyo - 'Mandir maa bhanda Bhagwan ta baru bhatti maa po huda rahechhan aajkal. E Bhagwan pani yataa sarechhan achhel '
Mero biswas ko mana jitera
Mero peeth maa chupi ropyau, timile
Mero jaaheri maa kunni ke kami thiyo
Sakshi kinara maa kunai naam pani thiyena
Tysaile, e mero samwedana ka hatyara
Timi nirdosh sabit bhayau
Timile unmukti paayeko yo kshana
Timi mathi barsaaiyekaa swagat ka phool haru le
Mero aatmaa mathi kaada bani
Saamuhik balatkaar gareko jasto laagyo.
Mero kaumarya mathi ekchhatra shaasan garekaa timi
Jaba ki yo belaa,
Mero garbhastha ankurit paaluwa dekhi tarsekaa timi
Maile maageko ek chimti sindur ko sattaa
Timile phyankekaa tathaanaam waman le
Chhiyaachhiyaa pareko mana samhaali
Timi biruddha daayar rit ko barkhaasti sangai
Maile dina nasakeko ti ekaanta pal haru ko sabut pramaan haru
Nirlajjataa ra charitrahinataa ko najir banaaiyeko chha.
