एउटा मान्छेले उहिले
देशलाई बाँसुरी ठान्थ्यो
खूब बजाइरन्थ्यो ।
ऊ बाँसुरीलाई ऊखु जस्तै चुस्थ्यो
कहिले लट्ठी बनाइ प्रयोग गर्थ्यो
कहिले शान्तिको राग अलाप्थ्यो
कहिले बिकासको धून सुनाउथ्यो
बाँसुरी उस्को लागी प्रजातन्त्र थियो
यो अस्तिको कुरा हो ।
हिजो करोडौं हातहरुले नयाँ बाँसुरी बनाए
यसलाई फरक ढंगले , नयाँ सोचले बजाउन
सुर, ताल र स्वर मिलाउन
करोडौंको सपना साकार बनाउन
बाँसुरीलाई सबैले माया दिए ,विस्वास गरे
यो हिजोको कुरा हो ।
युवती विधवाको बाँझो सिउँदो
कमिला हिँडेको खहरेको बगर
कोराले बेरिएको विधवाको शरीर
नभत्केको घरको भग्नावशेष
पुस्तौंदेखिका अपराधीहरू
धर्मका तथाकथित ठेकेदारहरू
तिम्रो अपराधशास्त्रको कुरुप न्यायालयमा
नैतिकताका विभत्स दृष्यहरू
ती निमुखा आमाहरू, जो तिमीलाई जन्म दिन्छन्
ज्युँदै जलायौ ‘सती’का नाममा
फेरि लेख्दै हिँड्यौ– नैतिकताका पोथाहरू
फैलाउँदै गयौ पाखण्डको नग्न जीजिविसाहरू
ती दिदीहरू, जो तिम्रो दीर्घायूका लागि पूजा गर्छन्
वञ्चित गर्यौ पैतृक सम्पत्तिको स्वामित्वबाट
दैलोबाट धकेल्दै भन्यौ– ‘मारे पाप पाले पुण्य’
ती बुहारीहरू, जो भनेजति दाइजो ल्याउन सक्दैनन्
भीरबाट घचेडिदियो र भन्यो– दुर्घटना
ए निर्लज्ज पाखण्डीहरू ।
अझ आराधना गर्छौ देवीको, बोको बली चढाउँछौ
कान टट्याउने प्रशंसा गर्छौ मातृभक्तिको
आजीवन आधा पेट खाने आमाहरूलाई
कहिल्यै सोध्यो मनमा कुन इच्छा थियो ?
उल्टै घिसार्दै लग्यौ बाबुको शवमा
हात काट्ने गरी चुरा फोडिदियौ र विधवा घोषित गर्यौ
स्वघोषित युवा विद्वानहरू ।
एकगासकै लागिमात्र त्यागेर स्वाभिमान
काठमाडौंसँग दयाको हात पसार्दैन इलाम
निसास्सीदो कन्यामको कुहिरोले
जबरजस्ती मुख छपक्क छोप्दा पनि कहिलै
अत्यासले काठमाडौंको उपनिवेश स्विकार गर्दैन इलाम
हरेक मिरमिरेमा आँखाभरी रातो घाम सजाउने बेला
आतंकको नयाँ समाचार सुन्न त्रस्त काठमाडौं मिच्दै हुन्छ
अश्रुग्यासले पोलेका आतंकित आँखाहरू !
Jati pani lekhiyeka shabda haru hunchhan.
Sabai baastabik yathartha nai
Hunchha bhanne pani chhaina.
Kavi le kalpana ma
Sagar ko moti jhikera,
Chandrama ko jyoti tipera,
Saaraa jagat euta maala ma unera
Ra saaraa mutu ra man laai
Aafno bash maa paarera
Kavita, geet, gazal,
Katha, natak, khandakabya,
Mahakabya ra geeti kavita korne garchhan.
साँझ,
नीलो मोतिको प्यालाका कम्मरमा
आवद्ध हुन्छन् सुनका सिक्रीहरू
छातिमा सजिएका हुन्छन हिराका कलात्मक टुक्राहरू
भरिएको हुन्छ त्यसैमा बेजोड स्वादिलो स्थानीय मदिरा
यसरी समुस्कान स्वागतमा उभिन्छे
एउटी छल्किन तयार प्याला
हरेक प्यासीसाँझका आवेगहरूनेर !
विहान,
तिर्थयात्रीको पदचापले ब्यूँझँदा झसमिसेमा
वरिपरि असरल्ल हुन्छन्
वेवारिस जुठा मोतिका प्यालाहरू
म स्वयं उठाउन सक्तिन
जुठा मोतिका प्यालाहरूमा बाँकी
सस्तो स्थानीय मदिराको स्वादिलो थेग्रो
हठात्, छोडेर ती अनमोल प्यालाहरू नै
पावन जलको नाममा
अलिकति कालो बागमती प्यूछु
पवित्र भनिएको सस्तो काँचको प्यालामा
Phutkiyeko maalik ka khutta haru bata
Man pardaina pauju haru lai
Aafno masino aawaj
Sumpinchhan maalik haru ka pau maa
Beriirahanchhan, taasiinchhan, nisharta kulchiirahanchhan
Tara pani kahilai dukhdaina
Pauju haru ko swabhimaan !
Kahile neela khutta haru maa
Kahile pahela khutta haru maa
Kahile raata khutta haru maa
Pauju haru halla haru ko manda aabhaash maatra le
Nishankoch wa nisharta pheriirahanchhan
Nayaa samaya haru sangai aparichit khutta haru maa
Jeewan heen pauju haru lai ke matlab nabeenata ko
Tara pani nirantar jaari chha pauju haru ko
Kathit nabeenata ko uttar aadhunik khoj
Biyog ko aseem pida sanchera chhati bhari
Sadiyau dekhi manchhe haru
Maunadharan garne gareka chhan
Wafieka aakros ka nir bindu bhitra
Nithrukka rujheka parela muntira
Athaha kolahal hunuparthyo biyog ko madhyanha ma
Pratishodh umlera chhati ka kada bhitta haru bata
Shaktishali bisfot uthnuparthyo raat ka aaghat haru ma
Kshitij ko pallo chheu samma lamabaddha ubhieka chhan
Yuddha ka sipahi haru aafai lai adyaayera banduk ko mukh ner
Sadiyau dekhi manchhe haru maunadharan garne gareka chhan .
आँगन भत्काएर चिहान खन्नू
कसैको विरोध गरेर
उप्काउनू रक्तरन्जित ज्वारभाटा
बलि चढाएर कुनै मन्दिरमा
घाँटी रगेड्नू उसको
फुटाउनू उसको खप्पर
च्यात्नू मस्तिष्क
र गाड्नू उसका आँखाहरू
सुकिला घामहरूका अगाडि
कोदालो बोक्नू र खन्नू खाडल
ताकि चिप्लिएर लडून्
निरही तिनका सप्तनदीजस्ता
कल्कलाउँदा सपना
दन्दन्ती बाल्नू उसका इच्छाहरूलाई
सल्काउनू उसको शब्दको पीडा
आक्रोशित उसका आँसुहरूलाई
बल्न दिनू औपचारिक सङ्कीर्णतामा
शक्तिशाली रहेछन् भने
उसका शब्दहरू
पीरो धूवाँ ओकलेर
तस्बिर उतारिहनेछन्
हिमालको अग्लाइमा,
नाप्नेछन् शब्दका गहिराइहरू ।
Hajaraun sena ka bataliyen haru
Ardha shainik milisiya haru
Lakhaun saket bam haru
L.M.G. haru, G.P.M.G haru
Wa A.K. Forty Seven haru
Bokeka peshewar lathait haru le
Kasari sthapit garlan
Nihattha janata ko nagarik sarbochchata
Banda garera nagarik ka swatantra sadak haru
Rokera nagarik yatra ka yatayat haru
Kabja garera birodhi nagarik ka gharjagga haru
Nakabandi garera nihattha nagarik ka basti haru
Thunera shaalin biplawi aawaj haru
E naya hajur,
Kasari kayam garchhau
Nihattha janata ko nagarik sarbochchata
Hijosamma roiroi bachiraheka thiye.
Aaja tinai hansihansi marna tayar chhan.
Hijosamma jas ko boli ma kehi thiyena;
Man ko pratidhvanisamma thiyena,
Manis le bolejastai thiyena;
Keval shabd thiyo, arth thiyena;
Aaja tinai ko boli ma pran chha,
Byatha, unmad, aahvan chha, aakarshan chha,
Aaja tinai ko maunata pani bolchha.
Hijosamma jo roiroi bachiraheka thiye
Aaja tinai hansihansi marna tayar chhan.
Hijosamma jas ko haat bhikhari ko jasto phailiyeko matra thiyo
Aaja tyahi haat anjuli pareko chha—
Aaphno sampurna jiwan lai ek svapna ko nimti
Arpidine prerana tyas ma aaeko chha;
Hijosamma jas ma line lachari matra thiyo,
Dine ichchha ko udaya pani bhaeko thiyena;
Lachari, nishchhalata, kayarata ka din bite.
Aaja sab katibaddha chhan, pran hatkela ma chha.
Hijosamma jo roiroi bachiraheka thiye
Aaja tinai hansihansi marna tayar chhan.
