मेरी रानी, साँचो बोल, यो लागूजस्तो न्यानोपन
जे म तिम्रो काखमा पाउँछु;
यो सपना जो तिम्रो आँखामा म देख्दछु, यो के ?
तिमीनिर आइपुग्दा यो सन्चो लागेजस्तो
अथवा रगतमा बाढी आएजस्तो
मलाई जे हुन्छ, यो के ?
अनि आफूलाई च्यातचुत पारेर तिम्रो पाउमा
चढाइदिऊँ यसनिम्ति कि तिमी त्यसलाई लिएर जेसुकै गर;
अथवा म यस्तो हुँ कि
तिमीलाई हेर्दाहेर्दै म नहुँ भनेजस्तो
यो पागलपन, यो के ?
मेरी रानी, साँचो बोल, यो के ?
फेरि यिनै कुरा मात्र साँचा हैनन् कि
तिमीलाई देख्नेबित्तिकै म सास लिएजत्तिकै
सपना लिन लाग्दछु;
कि म आफुलाई बिर्सेर तिमीलाई सम्झन्छु
क म तिमीमा डुबेर
आफुनो अस्तित्व मेटाउन चाहन्छु
यी कुरा मात्र साँचा हैनन्,
अर्को कुरा पनि त्यत्तिकै सत्य छ–
म तिमीलाई कहिलेकाहीँ आफ्नो मुठ्ठीको माखोलाई झैँ
एकदम मारी मेटिदिऊँ र ती सब कुरालाई
एकदम, खतम पारिदिऊँजस्तो लाग्दछ—
उकदम, एकैचोटि !
नेपाली लेखहरु - पृष्ठ १२५
विधाहरू
आज मेरो मथिङ्गल हल्लिएको छ
सोच र चिन्तनधारा झोल्लिएको छ
भोका नाङ्गा निमुखाहरुको पिडाले हो
अथवा, टाठा-बाठा हौँ भन्नेहरुको वितण्डाले हो
मष्तिस्कले खुट्याउ सकेको छैन
कुन सहि वा गलत छुट्याउन सकेको छैन!!
आखाँ सामु देखिएको ठगिलाई पत्याउँ
वा, ठगिनेको भाग्यलाई कोसौँ
घर पछाडि गोरुले मकै चरेको नदेख्ने
तर, मेरो मरेको बाबुले वैतर्णि तर्न नसकेर
हज्जारौ कोष टाढा मरुभूमिमा छट्पटाएको देख्ने
पण्डितले भन्ने पुराणको कथालाई पत्याउँ
वा, अहोरात्र श्रम गरेर श्रमको उचित मूल्य नपाएर
भोक र रोगले आक्रान्त श्रमिकको जीवनलाई धिक्कारौँ
म के गरौँ, मलाई गाह्रो भएको छ
मन र मष्तिस्क द्विधामा परेको छ!!
Jhismise hune agawai utheki taruni keti
Swayam nissaasiyera ghailaaharu sangai
Nadi le hutyaauna khojeka rahar laagda chhaalaharu maa
Buni rahanchhe pasinaa kaa neelaa sapanaharu,
Baato bhari nimothiyera jun kaa kritrim
Aankhaaharu baata,
Yagya ko raapilo agnikunda maa
Chirakaal dekhi homieki
Bali raheki sharir kaa shunya muskaan bokera.
Okhara ko tyo haangaa maathi
Kukhuraa haru le kanikaa chordaa,
Brahma belaa jhuki sohordaa,
Dosaandha hudaamaa din ko jaati,
Maari ek chari le goli,
Mitho, tikho, bhanun ke? Saathi !
Mitho, tikho, bhanun ke? Saathi !
Dhobini le pagali boli !
Doli doli jaba tyo boli !
Khulna nasakne duniyaa kholi !
Swapana, bipanaa ko chha kinaaraa,
Bhaagisaki chha saath suteki,
Pyaari, vayasi, lajili meri,
Masta sangi pani, sambhaali saaraa,
Nidraa naun, nishaa ki doli !
Dhobini le pagali boli !
Vichitra hunchhan kshan haru kohi,
Bipanaa muski, sapanaa roi !
Tyas kshan maa kya amrita gholi !
Bodhisatwa le jaagyo boli !
Tyasakaa sura maa kiran karaaye,
Chhotaa nishi-nirvaan daraaye,
Yesto sanaatana swapna chhicholi !
Swargadwaar kaa kabujaa karaaye !
Pralayakaa saba senaa daraaye !
Vijayi dinkara ukle chuli !
Dhobini le pagali boli !
मेरो जुनबेला चेतना शुन्य थियो
मलाई त्यो बेला ठूला माछाहरुले
साना माछाहरुलाई खाएको
असाध्यै मन पर्थ्यो
नदीको तटमा पुगेर त्यो दृष्य नियाल्दै
पुलकित भएर उफ्रिन्थेँ
साथीहरु भेला पारेर
कथा हाल्दै पेट मिची मिची हाँस्थ्यौं
उस्तै मज्जा लाग्थ्यो
बिरालोले मुसालाई
खेलाई खेलाई मारेको दृष्य
ऊ सानै देखि सुन्दर चित्र बनाउन अभ्यस्त थियो। उसले पढ्न थाल्दा अगाडी आइ परेका रामायण, महाभारत र गीता पढ्यो। उसले गरुड पुराण र भागवत पुराण सुन्यो। अनि उसले थुप्रै पौराणीक पात्रहरुको चित्र कोर्यो, देवी, महाकाली, सरस्वती, सीता, राधा, लक्ष्मी आदि आदि।
उसको उमेरसँगै रुचीहरु फेरिए। उसले भानुभक्त पढ्यो, लेखनाथ पढ्यो, देवकोटा पढ्यो, भूपी पढ्यो र पारीतात पढ्यो। उसले आमा पढ्यो र युवाहरुको गीता पनि पढ्यो। उसको कलाले नौलो मोड लियो। उसका चित्रकलामा पुन देवीका आकृति देखापरे तर मुहारमा भने आमाको छवि थियो। सयौं सरस्वतीका चित्रहरु पुन कोर्यो। ती चित्रमा दिदीका छविहरु उतार्यो। उसले कोरेका राधा र सीताका चित्रहरुमा उसका प्रेमीका आकृति लेख्यो। उसका चित्रहरुमा नौलो आयाम थपियो। ख्याति चुलिदै गयो। उसले मान सम्मानहरु पनि पाउँदै गयो। उसका कलाहरुले ठूलो मूल्य पाउन थाल्यो।
एउटा राष्ट्रिय दैनिकले छापेपछि सुनुवाई भयो, चौथो अंगको दवाव शक्ति वास्तवमै प्रभावशाली हुन्छ। पत्रकारले आफ्नो मतराखे। राजधानीको एउट होटेलमा बसेर भविष्यवाणी गर्ने, सबै खाले रोग निको पार्ने र सम्पूर्ण मनोवैज्ञानि समस्या वा सामाजिक समस्या ग्यारेण्टीकासाथ समाधानको नाममा ठगी गरेको विदेशी ठग ज्योतिषलाई पुलिसले गिरफ्तार गरेपछिको प्रतिकृया दिदैं थिए सोही राष्ट्रिय दैनिकको पत्रकार महोदय।
वास्तवमा भन्ने हो भने, लोकतन्त्र भनेको यही हो। प्रेसले इस्यू सार्वजनकि गर्ने वित्तिकै सरकारले जनताको सरोकारको विषयमा गम्भीरतापूर्वक छानविन थालेको छ। देशमा देशमा जनताको शासन हुनुको एउटा उदाहरण हो। समाचार आउने वित्तिकै कार्यवाही बढाई सकेको छ गृह मन्त्रलयले। देश र जनताको हितमा हाम्रो पार्टी कटिवद्ध छ ......। सोही मञ्चमा सत्तारुढ नेताले।
नचल्ने घोषणा गर्दैमा बराजुले
पानी अचल हुन सक्तैन
बादलका कोमल गुल्थाहरूले पनि
पानी बनेर सहजै भत्काउँछन्
प्रतिवन्धका चट्टानी कानूनहरू
लाग्दो हो बराजूलाई देखेर अग्ला बाँधहरू
आदेशहरूले अविछिन्न थुन्न सकिन्छ पानीलाई
पातले छाँगाबाट हाम फाल्दा लाग्दो हो वराजुलाई
एकै चिहानमा गाड्न सकिन्छ सहजै पानीलाई
बोकेर पनि छातिमा आगो
शान्त र ठन्डा भएरै बग्छ पानी
निस्कँदा अविराम संघर्षयात्रामा खोला-खोल्साहरूमा पानी
ठट्टा गर्छ असारका ब्यस्त रोपाहारहरूसँग
अराजक मानिदैन पानीले नमान्दा पनि कुनै
शक्तिका अकाट्य सिमानाहरू
समुन्द्रको शालीन गाम्भीर्य नाप्न सकिएको
मानक गहिराइ हो
पानी थुन्न खोज्दाखोज्दै पहिरोका लामा हातहरूले
पहिरोमै बगेका छन् कैयौं घमन्डी पहाडहरू
भासीएको सेतीको पानीसंग मान्छेले नभेटेको
लज्जाको गहनता हुन्छ
पूराणले रङ्ग घोल्दैमा पानीमा
पानी कहिल्यै रङ्गिएन उन्मादले
Mero harek kumari sapana haru
Yasari nai paglirahanchan
Jasari paglirahecha yo mainbatti
Mero alpabiksit sapana haruma
Hwarra hwarraati aago laageko dekhera
Tapatapa roiraheko chha yo mainbatti
Wa nikalera bidroha ko agni jwala
Aafai galirahecha mainbatti
Yahi nirkyol garna padhirahiki chhu
Mero aadim itihaas kaa
Antim puraanaa paanaa haru
Malai polna man laagchha
Yi gatiheen akshar haru
Malai kharaani paarna man laagchha
Samayako begale puraanaa saabit gari sakekaa
Yi dharmashaastra jasta puraanaa pustak haru
Wa badhaa master saab ka traasad dhamki haru
Malai jabaraajasti thuniyeko school
Ra lekhna man laagchha paglido main le
Samayako nidhaarmaa
Kiringmiring abstract bhagya rekha haru
आइन् वर्षा हररर चढी वायुपङ्खी विमान,
पाङ्ग्रा घर्षी शिखर गरजी थर्कियो आसमान ।
झिल्के झिल्का, अचल मुख भो त्रासले नील गाढा,
चूली नाघिन् प्रकृति कलिलिन्, देखिंदै दूर टाढा ।
बाफैको हो रथ त हलुका, शानले त्यो विशाल
पत्रे बुट्टा रजत–तहमा पर्छ कल्सिन्छ छाल ।
मुस्किन् विद्युत् वरुणदुहिता साँवली कोमलाभा
गोरा डाँडा विचरन चुली उल्किई, देखिंदामा ।
फर्फर पार्छिन् चदर हलुका, लत्रिंदो, मेघ ह्वैन,
लाखौं मोती—लुङ नपहिरी चित्त बुझ्ने हुँदैन ।
पोल्टो झोली रतन—निधिका स्नेहले मुस्कुराइन्,
यौटा मोती—लुङ चुँडिन गै शैलमा झर्झराइन् ।
नाच्दी, कुद्दी, हरष उछली, यानमै आजलाई
आएकी ती तुहिन–कलिली पार्वती भेट्नलाई,
गाँऊ भन्छिन् जगत् छहरी स्वर्गको दिव्य तान,
ठाडा बन्छन् श्रवण कविका शीतलो सुन्न गान ।
आशङ्काले भुरभुर गुँडै सम्झिंदा पङ्ख नाना
जाओ बच्चाहरु नतरसून् गर्जिदा स्वर्ग–छाना,
लर्बर् गर्दा कुशल कमिला ! लौ गरे हे हतार,
तेसै ओर्ली चिर चकँरिंदो चील ! होला अबेर ।
तस्वीरै झैं अलि छिन उडी वायुले पक्ष फेर्दा,
सन्नाटामा तरुवरहरु ! उक्लिंदो खात हेर्दा,
पर्खी बस्थ्यो पवन पहिलो सुन्न फर्मान दूर
तिम्रा राजा सलिलनिधिका ! लौ सुने यो नुहेर !
