जीवनबाट नै प्रेमको सिर्जना हुन्छ । जब एउटा नविन जीवनको सुरुवात हुन्छ, तब प्रेमको सिर्जना हुन्छ । सृष्ट्रिकाल देखी नै प्रेमको सुरुवात भएको पाईन्छ । प्रेम भावनात्मक रुपमा दुई आत्मा बिच हुने गर्दछ । प्रेम जीवनको मार्गदर्शन हो जहाँ दुई आत्माको सम्बन्ध प्रगाढ रहनछ । तर वर्तमान समयमा प्रेमलाई फेशनका रपमा लिईन्छ । जसरी बजारमा दिनप्रतिदिन नयाँ डिजाईनको चलन चल्छ, त्यस्तै दुई चार दिनको अन्तराल पछि प्रेमको स्वरुप बदलिन थाल्छ र कस्ले धेरै प्रेमी वा प्रेमिका बनाउन सक्ने भन्ने प्रतिस्पर्धा चलेको देखिन्छ । आजकाल प्रेमभावनासंग नभएर अनुहारको सुन्दरतासंग गर्ने गरेको पाईन्छ । कामवासना र क्षणिक स्वार्थपूर्तीका लागि मात्र प्रेमको नाटक रचेको देखिन्छ । यति मात्र हेन पहिलो पल्ट कुनै नौलो केटा वा केटीसंग भेट्दाको नजर जुधाईलाई नै प्रेम मानिन्छ । यो प्रेम दिगो रहन्छ भन्न सकिन्न, किनकी यस्तो प्रेम त बदलिंदो अनुहारको सौन्र्दतासंगै खस्किदै जान्छ । अनि जब एक अर्कामा सामिप्यता बढ्दै जान्छ तब सम्बन्ध टाढिदै जान्छ र त्यसबाट आफु बँच्नका लागि प्रेमको झुट्टो आस्वासन देखाई विभिन्न बाचा बन्धन बाँध्ने गर्दछन । यर्थाथपरक बाचा बन्धनहरु त अहिलेका युवा पिडीहरुका लागि सबैले बोल्ने एउटा प्रख्यात थेगो नै भई सकेको छ । अनि चेतनशिल युवा वर्गले प्रेमलाई शारीरिक आकर्षण, अनुहारको सुन्दरता, बोलीको प्रभाव र यौजनको प्यास मेटाउने साझा थलोको रुपमा ब्याख्या गर्नुले नै सामाजिक विकृतिहरु बढ्दै गई रहेको छ । तर मेरो प्रेम बाचा र बन्धनको परिधि भन्दा बाहिर छ र उनका लागि म बाचा कसम खान पनि सक्दिन । मात्र विश्वास गर्न सक्छु म उनलाई ।
Santosh Timalsina द्वारा रचना गरिएका निबन्धहरु
नेपाली इतिहासको कठिन मोडहरुलाई पार गर्दै नेपालको सहकारी अभियानले एउटा स्वर्णयुगलाई छर्लङ्ग मार्दै ५५ औ बर्षमा पार गरी सकेको छ । इतिहासको यस कालखण्डमा सहकारी अभियानले अनेकौं आरोह अवरोहहरुलाई पार गर्दै समग्र देशको सामाजिक तथा आर्थिक रुपान्तरणका लागी एक महत्वपूर्ण भूमिका निवार्ह गदै गन्तव्यतर्फ उन्मुख हुन सफल भएको छ । नेपाली परिवेशमा सहकारीको इतिहासलाई नियालेर हेर्दा वि.स २०११ सालको भिषण वर्षा र बाढी पहिरोबाट उत्पन्न संकट मोचनका लागि चित्तवनका युवाहरुको सक्रियतामा वि.स २०१३ सालबाट सहकारी आन्दोलनको सुरुवात भएको पाईन्छ । वि.स २०१३ साल चैत्र २० गते चित्तवन बखानपुरका बखान बहादुर सिंह गुरुङ्गको संरुक्षणमा स्थापना भएको बखानपूर बचत ऋण समितिको स्थापनाबाट सुरु भएको सहकारी अभियानको जालो आज नेपाल अधिराज्य भर फैलिसकेको छ ।
सहकारीको माध्यमबाट नै समाजका विपन्न, अतिविपन्न वर्गका मानिसहरु लगायत किसान, मजदुर, ब्यावसायी, महिला वर्ग तथा समुदायलाई संगठित एवं एकत्रित गरी समाजमा छरीएर रहेका स–साना सिप र पूँजीहरुलाई संकलन गरी परिचालन गरेको छ । दिन प्रतिदिन नेपालमा सहकारी संस्थाका विकासका जराहरु शहरी क्षेत्रमा मात्र नभई ग्रामिण भेगका दुरदारासम्म फैलिन थालि सकेको छ । हालसम्म नेपाल भरीमा करीब २२ भन्दा बढी सहकारी संस्थाहरु स्थापना भई संचालनमा आएका छन । सहकारी क्षेत्रबाट करीब ५० हजार मानिसहरुले प्रत्यक्ष तथा ५ लाख भन्दा बढीले अप्रत्यक्ष रुपमा रोजगार पाएका छन भने नेपाल भरीका करिब २८ लाख भन्दा बढी मानिसहरु सहकारी संस्थाहरुमा आवद्ध भएका छन । करीब ३ अर्ब रुपैयाँ बराबरको कारोवार गर्न सफल भएको छ । राज्यको आर्थिक विकासमा समेत सहकारी अभियानले आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाई सकेको छ । साथै राज्यको तीन खम्बे अर्थनीति अनतर्गत सहकारी संस्था पनि एक बलियो आधार स्तम्भ रुपमा राज्यद्वारा घोषणा भई सकेको छ । देशको अर्थतन्त्रमा यसले महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै अगाडी बढीरहेको छ । साथै सहकारी संस्थाहरुले राष्ट्रिय अर्थतन्त्रमा आ–आफ्नो क्षेत्रबाट महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आई रहेका छन । यस कारण देशको आर्थिक, सामाजिक,साँस्कृतिक र राजनैतिक रुपान्तरणका लागि देशको कुना काप्चासम्म विभिन्न बिषयका सहकारीहरु फस्टाउने क्रम द्रुत गतिमा अघि बढिरहेको छ । गरीबी, अशिक्षा र अन्धविश्वासबाट ग्रसित अधिकांश ग्रामिण समुदायका मानिसहरुमा सहकारी अभियानका माध्यमबाट परिवर्तनका रुप रेखाहरु कोरी दिएको पाईन्छ ।
तीज आउन अझै आधा महिनै बाँकी छँदै सञ्चार माध्यमहरुमा तीजका गीतहरु घन्किन थालेको छ भने तीज पर्वको उपलक्ष्यमा विभिन्न साँस्कृतिक एंव सामूहिक दर खाने कार्यक्रमहरुको समेत आयोजना हुन थालेको छ । यति मात्र हैन शहर बजारका ब्युटी पार्लर र चुरा पसलहरुमा सौभाग्यको प्रतिक मानिने पोते, धागो, चुरा र सिन्दुरका अतिरिक्त फेन्सी पसल र सुन चाँदी पसलहरुमा समेत महिलाहरुको आवत जावतले अहिले देखी नै तीजको रोमान्चक बढाईदिएको छ । धार्मिक मिथकसंग जोडिएको हिन्दु नारीहरुको महान् पर्व तीज आउनु पूर्व नै यसको प्रभाव शहर बजारमा मात्र हैन गाँउघरहरुमा समेत रौनकता छाईसकेको छ । टलिभिजनका स्क्रीनमा देखिएका गीतका प्रोमोहरुले अझ तीजकै दिनको जस्तै आभाष गराएको छ । तर पछिल्ला केही बर्ष यता तीजलाई लक्षित गरेर बजारमा निकालिएका गीत संगितहरु यसको मौलिकतालाई भन्दा पनि ब्यावसायिकतालाई बढी जोड दिन थालिएको छ । आफ्ना गीतमा चर्चामा ल्याउन लागि तीजका गीतहरुमा पप र र्याप शैली भित्रिएको मात्र नभई गीतका शब्द, लय र भिडियोहरु समेत केही उत्श्रृङ्खलता र छाडापन भित्रिन थालि सकेको छ । आजकालका तीजका गीतहरुमा महिलाको कथाब्यथालाई भन्दा पनि भौतिक सुख सुविधाहरुलाई बढी जोड दिई परिवर्तन, राजनति र अधिकारका भाकाहरु गुनिजने गरेको छ ।
तीजका गीतले महिला अधिकारलाई स्थापित गर्ने कार्यमा सहयोग पुर्याएता पनि पछिल्लो समयमा भने विकृतिका रुपमा विकसित हुन थालेको छ । कुनै बेला तीजलाई महिलाहरुले तीज पर्वलाई बर्ष भरीको पीर ब्यथालाई साथी सङ्गीहरु माझ सुनाउने पर्वका रुपमा लिईन्थ्यो । त्यति बेलाका समाजले महिलाहरुलाई गरेको विभेद ग्रामिण समुदायका महिलाहरुको पीडाका शब्दहरलाई उतारेर तीजका गीतहरु गाईने प्रचलन थियो । समयको गति र नेपाली गीत संगितका क्षेत्रमा भित्रिएको आधुनिकताबाट भने तीजका गीतहरु प्नि अछुतो रहन सकेन । समाजका परिवर्तनसंगै तीजका गीतहरुमा समेत निकै रुपान्तरण भएको छ । अझै पनि ग्रामिण समुदायका कतिपय महिलाहरु सामाजिक कुरीत, घरेलु हिंसाहरुबाट पिडित छन । उनीहरुले आफ्नो हक, हित र अधिकारलाई सुनिश्चित गर्न सकिरहेका छैनन । महिला माथी अन्यय र हिंसाका घटनाहरु दिन प्रतिदिन बढेको देखिन्छ । तर महिलाहरुकै महान पर्व रुपमा मनाईने तीजका भाका र गीतका शब्दहरुबाट महिला हिंसा र असमानता कथाब्याथा विस्तार विस्तार ओझेल पर्दै गईरहेको छ भने अर्कातर्फ तीज संस्कृतिबाट विकृति तर्फ रुपान्तरीत हुदै गएको देखिन्छ । यदी तीजका भाकाहरुले सबै महिलाहरुको आवजलाई समेट्ने हो भने तीजको गीत संगित भित्र कतै न कतै महिला यस्ता पीडाहरुलाई सम्बोधन हुनु पथ्र्यो । तर यसो हुन सकिरहेको छैन । हालसालै बजारमा निकालिएका फाट्फुट् केही गतिहरुमा मात्र महिला अधिकार र समाज परिवतृनका स्वर पाईएता पनि अधिकाशं गीतहरुले सामाजिक न्याय पाउन नसकेका महिलाहरुको घाऊमा मलम पट्टी लगाउन सकिरहेको छैन ।
