1
Kohi Baayu Kumaar tulya baliyaa garchhan udi lankan
Kohi bandhan haaldachhan nabha sari dhunga mudhaa leekana.
Kohi Angad Neel jhain ghumi ghumi aalochanaa gardachhan
Sita nishchaya bhet dachhaun bhani kunai aananda maa pardachhan ..
2
Kohi khub ghumaai bhitra usamaa utsaaha ko Mandar
Garchhan manthan dev daanav sari peeyush ko khaatir.
Dekhi tyo kabi barga ko haraghadi chaanchalya waa jaangar
Haansi nitya chhachhalkindo chha dhamilo sahitya ko saagar ..
( Sahitya Srot 2004 Ashwin )
(Note- Pan. Badarinaath dwaaraa sampaadit pustak Padyasangraha baata bhaashaa kaa tatkaalin maanyataa laai yathaawat raakhi jastaa ko tastai tankan gari saariyeko)
लेखनाथ पौड्याल द्वारा रचना गरिएका लेखहरु - पृष्ठ २
विधाहरू
प्रिय नेपाली शूरवीर हो, नवयुगको यो संक्रान्ति-
समय छ, यसमा नचढोस् तिमिमा फूट वैरको भ्रान्ति !
एकै तन भै एकै मन भै देश-कालको गति जानी
बढ्दै जाऊ, चढ्दै जाऊ, भन्दछ यो युगवाणी ।
तोड्यौ हुकुमी साङला, फाल्यौ फयाडला खड्गनिशाना
झ्याङला काटयौ सब मर्जीका, बदल्यो स्थिति र जमाना
अब तिमि नै छौ सेवक, तिमि नै मालिक, यो पहिचानी
लाग निरन्तर देशोन्नतिमा भन्दछ यो युगवाणी ।
दुःशासनले केश खिचेको द्रुपदकुमारीजस्ती
दुःख दर्दको विकट दल्दलमा बिचरी पलपल फैस्ती
जन्मभूमिका सुनीनशक्ना लम्बा करुण कहानी
सुन्दै जाऊ, गन्दै जाऊ, भन्दछ यो युगवाणी ।
गर्नैपर्दछ अब तिमि सबले नव राष्ट्रको निर्माण
यसमा तिलभर नहट पछाडी, चाहे जानोस् प्राण
वीर देशका वीर तिमी छौ वीरखतका अभिमानी
नझुकोस् तिम्रो वीरपताका, भन्दछ यो युगवाणी ।
Kaalo Mandakini ko jal, jal nidhi ka moti ko jyoti kaalo
Kaalo Saudamini ko chahak sab Sharachchandra ko kaanti kaalo.
Kailash shreni kaalo jhalmal garne Surya ko bimba kaalo
Yo saara srishti kaalo man bich chha bhane dambha durbhaab kaalo.
Doshi mata pita ka bachan Gurujan aadesh nishesh doshi
Satyatma mitra doshi griha parijan ko chaal dekhinchha doshi.
Patni ko prem doshi amritamaya mithaa beda ka wakya doshi
Yo saara srishti doshi bidhi bash chha bhane aafno drishti doshi.
Thotro paati ujyaalo, malin trin kuti, kandara jhan ujyaalo
Bhiksha bhaari ujyaalo, ajha ban ban ko saag sisnu ujyaalo.
Fyaanglo gundri ujyaalo, war par ghumda jirna kantha ujyaalo
Trishna ko trichha jaalo man bich nabhaye jo milyo so ujyaalo.
Bharda bhardai Hajarau bishaya sukh ghada deha lamtanna parda
Jharda sampurna sekhi, tujuk pawan le niskane jod garda
Sarda aapasta dardai par par dhamilo naach ko antya parda
Girdama saath jaane kun kun chij hun? Samjha ti kaam garda.
Jasto maani dhani ka nagich har ghadi tripta jodera haat
Chhaati kholera garchhau hridaya bujhi sada namrata saath baat.
Dukhi ka saath ustai binaya sita sada marma samjhera bol
Bachan pani kathin ati, bhayo ra he Pantha! Gardachhu binati.
Utha karuna saath timi hataidiyau bhaar cherake julumee.
Bi-sha-(sa)maya-maarana kaari bisham-sharaaghaat laagadaa bhaari.
Byaakul bho hridaya ati paayina ma anaath le sahaaya rati.
Khol timi aba naina warapar sab hera chor ko chaina.
Pathika! Phasen maayaa maa, Haaya! Achaanak ma ekali raamaa.
Makana bhayo arti dhaamaa bisham sharaaghaat paradaa maa.
Kuna delaa-ra-sa-haaya timi binaa kshina bhai shakyo kaaya.
Budhiyaa saasu bahiri, pati paradeshi ma ekali bichari.
Mana-pari bhai go bhara maa guhaa-ra kohi dindaina yo nishi maa.
Wara-para kohi nahundaa pra-kaam chor byathaa paradaa.
Ghriti chhadyo sab man le hare-sa-khaa-yo kati bhanun ahile.
कछुवाले अङ्गसरी खुम्च्याई बाह्य वृत्तिका तार।
भित्र अलिकति हेर्दा अर्कै रसिलो चमत्कार।।१।।
दुर्गम भै उर्लेकी तलतिर समतुल्य मोहकी गङ्गा।
फरफर गर्छ उपर यो जीवनमय पातलो चङ्गा।।२।।
ममतासहित अहन्ता ग्रन्थि परेका बडा रम्य।
सुखदु:खका कका छन् खूब मिलेका दुवै टम्म।।३।।
मनमय घुम्छ लटाइ पनफन फन्का पलापला मारी।
अतिशय दुर्लभ तर त्यो रसिक लटाई लिने चमत्कारी।।४।।
सङ्कल्पको छ धागो छुटी रहेको लगातार।
गर्दछ जसका भरमा जीवन-चङ्गा विचित्र संचार।।५।।
त्यो मसिना धागामा खिरिलोपन ल्याउने ताजा।
घसिएको बहुत सफा विवेक, बुद्धिको माजा।।६।।
चङ्गाको मुखचाहिँ प्रवित्तिमय रङ्गले लाल।
अलिअलि कालो आशा-पुच्छर, उसको छ चलबले चाल।।७।।
वैषम्य भै ककामा अलिकति गतिमा घुस्यो भने दोष।
ग्वाँख मिलाउनलाई संयम, सुविचार, शान्ति, सन्तोष।।८।।
यस्तो अद्भुत चङ्गा तयार पारी बडो चमत्कारी।
नभमा कौतुक गर्ने कुन होला धीर अविकारी?।।९।।
(१)
जय जगदीश्वर ! मनको रहमा,
शून्य गगनमय भित्री तहमा,
पलपल शीतल कलना-लहरी
कलकल गर्छन् ठहरी ठहरी ॥
(२)
मधुर ध्वनिको श्रवण-विवरमा
रेखा खिचियो पञ्चम सुरमा ।
जति–जति डुबिकन हेर्दछु भित्र
उत्ति-उति मिल्दछ भाव पवित्र ॥
(३)
प्रमुदित तेही भाव तमाम
गर्छ नखीको कोमल काम,
जसले गर्दा बारम्बार
झम्कन थाल्यो हदय-सितार ॥
(४)
नासा-पुरमा थरि थरि महक
कसको - कसको पाई बहक
लहबरी खेल्दै चहचह गर्छ,
Kahaa thiyo baas, aghi ma ko thiyen,
Kaso hudaa yo pinjaraa lindo bhayen.
Kahaa chha jaanu kuna saath liikana,
Tanlaai maalum chha ki yo kuraa bhana ?
1
Kadaapi katti nalagaai thakkara,
Grahaadilaai dinahun nirantara,
Ghumaaune ko chha khadaa bhaikana,
Tanlaai maalum chha ki yo kuraa bhana ?
2
Ashesh aabramhaa pipi likaa-taka
Sharira ekai uhi paancha-bhautika,
Parantu bhaagyaadi ghatibadhi kina,
Tanlaai maalum chha ki yo kuraa bhana ?
3
Gutoomutu bhaikana garbha jaalama
Basi kathai anjali jori bhaalama,
Karaaundaa bandhuharu thiye kuna,
Tanlaai maalum chha ki yo kuraa bhana ?
Ma basne kothakai dalin-bich maa gaunthali basyo
Pitaayeko tannaa upar phir maila pani khasyo.
Malai tyo dekhi hridaya bich laagyo kirkiri
Chari bolyo mero man sab bujhi tyo chiribiri..1..
Aho !! Tyasta taataa najar ati raataa bish sari
Tari taatyau baba ! Kina manmanai tyo ris gari.
Timi dharmaatmaa chhau ghar bich ma chhu aaja atithi
Tithi maaghe aunsi shahar bhar bhukampa-phajiti..2..
Jahaa basthyau haami bhawan uhi paataalmaya bho
Chalyo bhaari haa haa nasahisaknu nai pralaya bho.
Kahaa paaun thaado ghar, kasari otaun shir bhani
Duvai bhaale-pothi phanaphan ghumyaun byaakul bani..3..
Biraalo ko pheri adham chil ko, kaag shath ko
Shikaari bohori, kukur haru kaa dushta hath ko.
Pari shankaa bhaari sab tira bichaari duliduli
Niraashaa maa runthyen aghi aghachilo thaam namili..4..
Yahaa timro saanu ghar mahal waa raamjhupadi
Khadaa dekhi raamro gagan-bich kheldai ladibudi.
Paseko hun baba ! Ali din basunlaa ki ma bhani
Baani kharaab lii paapaki dar namaani.
Taani dhanu kusumbaana ! bhayera maani.
Saano janaani upari shar haani haani
Haani gari sakidiyau bharilo jawaani. ||1||
Maalik saath nahuda birahaagni paali,
Phaali sharir bharakaa gahanaa phukaali.
Khaali padeki chhu jahaa mana kyai samaali
Jaali nahawouna bhagawan ! diunla ma gaali. ||2||
Saaraa sharir bhari chhan pasinaaki dhaaraa
Haa raamachandra ! bhani gardachhu dher pukaaraa.
Aaraam katai chhaina dekhchhu dishaa andhyaaraa ..
Naaraaj nahawouna kusumaayudha ! he piyaaraa. ||3||
Khaanaapinaa dur bhayo manamaa chha taanaa
Gaanaa lahadharu pani ti bhayaa biraanaa.
Chaanaasari sharir bho shar laagi naanaa
Haa naath ! yasai mariganaa bichari janaanaa. ||4||
(१)
प्रजाको हर्षका साथ जल वर्षा गरीकन ।
आई पुगी प्रिय वर्षा वर्षतुल्य वने दिन ॥१॥
(२)
कालाबादलमा सानी उज्याली बिजुली परी ।
कृष्णका काखमा खेली रहेकी राधिकासरी ॥२॥
(४)
इन्द्रिनीहरुको शोभा हेरनू होस सज्जन ।
अप्सराले खसालेका रत्नको हार झै छन ॥३॥
(७)
मेघको गर्जन सुनी नाचे मयुर बेसरी ।
दाताको गुलियो बोली पाएका गरीबै सरी ॥४॥
(१०)
काला पहाडमा सेता पानीका छहरा छुटे ।
कृष्णका छातिका मुक्ताहारको उपमा लुटे ॥५॥
