क.
क्या खुल्यो बिहान आज !
नीलिमाले फाली
सकल घुम्टो जाली !
ख.
वाल्मीकिको हृदयतुल्य व्योम निर्मलायो !
अभिराम क्या यो !
रात प्रातः आयो !
क्रौञ्चरुधिर थोर बेर नभमा छिर्बिरायो !
दिविमा जन्म ली दयाले !
करुण छन्द भै सुवर्ण ज्योति–लहर आयो !
कुँज्छन् हृदय डाली !
दर्शनभिलाषीलाई दिव्य देव प्रकट हुन्छन्
उक्ले अंशुमाली !
Ka.
Prakriti le jaba byangya rekhin
Cheharaa tinka bane,
Nepali ko bhaan lekhin,
Baan bho hamro bhane.
Kha.
Sab gadha le khush le ainke,
Bhyaagutaa le gaaye ken ken,
Bho bhujanga jaati prasanna,
Maatribhuka pushpa roye!
Dhanya tinko janma dhanya!
Ga.
(Huna ta keval shukrakira!)
Jyotishi le naam raakhyo
Kohenoor! Waah! Bishwahira!
Naam jasto byangya ke chha?
क.
छीः छीः दूरदूर गरिएको हुँ !
सबले आँखा तरिएको हुँ !
आदिम मनुको बदमाशीले
तर पृथिवीमा बरिएको हुँ !
दिव्य शल्यको दैनिक साधनमा
स्रष्टाले दरिएको हुँ !
ख.
बेकार सराप्छौ तिमी मलाई
सुन रे मेरा शठ भाइ !
मुनिको मनको काँढा मै हुँ,
खोल्ने दोस्रो लोचनलाई !
फूल–अन्धा छन् दुनियाँ सारा
तिनले घृणा खूब गरिएको हुँ !
वीर, शहीदहरुको पथ तर,
निर्माण हवस् भनी, विरिञ्चिकरले
जीवन वनमा छरिएको हुँ !
क.
एशियाली जागृति–युग–शिशु
हामी उषासुत नयपाली
हामी हिमालय–तनय पिपासु
चढेन चुचुरा करमाली ।
ख.
हामी बुद्धका भूका उद्भिज
जानकी–फूलका मधु–आली,
अरनिकोका अङ्गुल–ज्योति,
पृथिवी–नारायण बाली ।
ग.
त्रिभुवनका हौं स्वप्न सुनौला,
महेन्द् उपवन पौधाली
Raja, Kewal Ek Kalam Deu!
Saawan maa!
Karyangkurung ko pwaankh ko dandi,
Himaali baadal chhoeko,
Maanasarowar salil uchhaali,
Dhoeko!
Nirjan baasaa, ekalaasi,
Prem ko bindu roeko,
Jeewan maa!
Raja, Kewal Ek Kalam Deu!
Saawan maa!
Ghaamchhaayaa ko bishaal wan maa,
Indreni ko lachkan maa,
Kiran kani ko sundar, sundar,
Mishran maa!
Sundarataa ko mishran le barabar, barabar,
Kwai bhaawuk ko rodan maa,
Mujoor haru ko nartan maa,
Kamal ko bhaau keechad kaa,
Ramaram maa
Ka.
“Him stani e ! Hiumaa teki,
Kina aa'ki ?”
“Diwas jwarako jwalanko aago
Nibhaa'ki ! ”
Kha.
“Sudhaavadini h ! Swargaki chari, kina
Hansili vadan ?”
“Premi jodiharuko dekhdachhu,
Madhur milan ! ”
Ga.
“Yeti mithosanga prithivimaa kina muskaa'ki ?”
“Hariya hriday, adharmaa phuskin,
Chhu sikaa'ki !”
स्वर्ग र भूको सूक्ष्म हुँ स्पन्दन–
दाना तिलको,
यति छु मसिनो ! सक्छ को सम्झन ?
दिल झिल्को ?
अलग सचेतन सागर चेतन
कण जलको !
जति जति गिर्दछु उति उति उठ्दछु !
अन्त न बलको
विश्व बनाउँछु, विश्वधनी छु—
क्षण–झुल्को ।
सृष्टि, स्थिति र प्रलय म भोग्दछु,
प्रतिपलको ।
मेरा नीलिम गहिराइमा
मेरै अनिलको
तपन, जपन र अन्तः स्वपन छन्
ऋजु र कुटिलको ।
सब ती विसर्जन मिल्दछु जलमै,
जल–फुल्को !
जोरिन्छ जतातिर मानवतासँग,
साँध यो दिलको,
अनन्त शक्ति र ज्योति छु उत्तम
युगको अमर झिल्को !
रातले रोइरहिथिन् लाखन
जलदाना,
मैले कनिका जस्ता मानी टिपी निलेँ ती
नाना !
पुछेँ गगनको —छाती
बालेँ दीप प्रभाती!
तारानलको अन्तर ज्वलनले
म भएँ रातो—
अग्नि शिखा झैँ—एक कुर्लनले
लिएँ तिमिर सातो—
पूर्व क्षितिजतिर फर्की लाएँ
बोलेँ तातो—
अन्धकारको गो टाटो—
बाक्लो कुइरो फाटयो !
छिर्का परेका ललित र लाल
हे ! कमाल !
Hami santati houn agadha jalka
Grishmartuko janma ho,
Hamro janma hunda mahotsav thiyo,
Sara ujyaalo safa,
Hansthe surya ra chhalma uchhalinda
Talpal gari nachtathe,
Tadhasamma hawa nimantrit thiye,
Chalthe bada tejle.
Hamro vyomviharko man thiyo,
Uncha thiyo kamana,
Hami susta chadhyaun safa kiranka
Saana masina sindhi.
Maathi-maathi chadhyaun milyaun ra fijiyoun
Aakashko kshetrama
Boki chhalchha hawa dulaauna jagat
Danda, puri, jangal.
Herchhaun divya pradarshini prithiviko,
जब पृथिवीमा बादल आउँछ
जीवनमाथि विषाद
जब बर्षन्छन् आँसु झरी
उरमा शुष्क उजाड
जब सब तर्क बिलौना बन्छन्
पीडा मनका याद
भूकम्पपछिका स्वप्न शहर
सम्झनु औंसी रात
चिच्याहट मरुभूमिमा, पुग्दछ हात निधार
जीवन, बन्दछ धिक्कार, सफल बलीटो पार।
गर्छु बिरानो निष्ठुरी संसार-जङ्गलभित्र पुकार
जब जिउन नै बन्दछ बोझा, मनमा हाहाकार।
तब सम्झन्छु आँसु अडाई पलकविषे तिमीलाई
सम्झनामा खिल्दछ उपवन
रङ्ग र रस पाई।
हराभरा भै उठ्छ बलौटो
खेल्दछ शीतल जल
