Roi raat, kitera danta, pagali, jhankro phinjaari, jhari,
Aatmaa tulya swadeshaki, dukha pari, krandi, pukaara gari,
Dhachki dwaar samasta nyaayamukhari ghunki, huri bhai udi
Aayo kraanti pachhadi shanti sariko yauta bihaani ghadi !
Dushta swapna binashta bho, timir go, go kaathine shaasan !
Dhoeko chha hawaa, tathaapi dhanko yo byomama aasan !
Tukraa dhurta bhaye, waripari rahe, chaandi bani phuliye !
Chuli-chanchal-haat baal raviko pichhaa gari dammiye !
Yauta ghosh bhayo suwarna-swarko uttunga hai shringama !
Taanthi jaagriti aanga bhumi talama, nyaano pasi angama !
Bole pankha udera alpa huna go aananda saara tara !
Chhopyo baadal le, chiso jagat bho, aago nibhyo sundar !
Rogi hunchha bihaan, durbal tathaa runche, nikambaa aba !
लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा द्वारा रचना गरिएका कविताहरु
दप्किरहेछन् शीतका दाना !
कविले गरीकन गिल्ली गाना !
झूसे, पोहाला, छुच्चो भन्छन्,
दाँजी कुसुमसँग विषसरि गन्छन्,
हुँला असुन्दर, पीरो तातो !
रोप्दछ कसले ? हेर्दछ कसले ?
अछूत जातको नित अपयशले
निन्दित, वर्जित, त्यक्त कुनामा
फस्टिरहेछु विष नमूनामा
परित्यक्त जिमिनै जडले समात्यो
परुष वचनले छाती फाट्यो !
भू नभएका जनका निम्ति
प्रकृति सामुमा गरीकन बिन्ती
आफ्नो भरमा उम्रेँ पलाएँ,
कूडा कर्कट झटारो पाएँ
पशुसँग पुस्तौँ रण भो घोर,
अग्न्यस्त्र प¥यो लिनु यस्ता कठोर,
अति जीवित भई सडक–किनारा
फस्टेँ, फैलेँ शिर ली हजारौ,
उक्लने बलले डाँठ भो गाँठो,
परुष वचनले छाती फाट्यो !
Ka.
Yo raja,
Jasma hami khanda, khanda sab johiyi banchhaun ek,
Hami anagin jaraharuko euta botko pushpa udek,
Jaska chhatra bishaal banauna hami banyaun dandi, dandi,
Khalda, danda, lek!
Yo hamro ho Sagarmatha,
Aadi jyotika baachaal gaatha,
Nepali yo aakash bharika taraharule
Garido kiranle abhishek!
Kha.
Yo mutu hamro,
Challa jaba tak, chalunla, chalunla chalunla nishanka!
Kun ukala, kaanda, banma chalunla?
Bhana, galunla?
Yaska hami karmachari, abayab, anga, sharir!
Manavkrit sajib hami Nepaliko rashtrapratik!
Nepali nai nanibhi kahilyai, nibhna nasakne nibhna nasakne,
Hey bhumandal! Chinu yo pradip!
क.
पलक निमीलित आज निशि,
प्रार्थना छन् सलिलदृशी !
ख.
दुइटा उडुकण ढुल्कन्छन्
बादलपरेला छिचली !
ग.
निश्चल, निस्पन्द !
श्वासबन्द !
घ.
क्षणकन पार्छिन् अनन्त–दर्पण !
अर्पण !
कनिका–टीप,
सडल चम्र्ममा राख्छन् सीप,
थामन प्राण,
विष्णुमतीमुनि अनगिन जल गो
करवीर चिताले पुस्तौँ दाबी
समाज, व्यक्ति कुन हो पापी ?
मलको थुप्रो सडक किनार
ज्ञानी गुनीको चल्दछ धार
दृगमा दिल खै ?
मानवता गीत हजार !
धम्र्मपथमा प्रेम–प्रसार
कसकन मूक अपील है ?
वैज्ञानिक एक धम्र्मतन्त्रले
राख्दछ स्थिति यो च्यापी !
समाज, व्यक्ति, कुन हो पापी ?
ए रे मखमल सेज मुलायम !
आधा घण्टा देऊ त टायम,
निम्ता मान,
यो चिथराको, चोक–चराको,
त्यक्त, अजान !
उडुसहरुसँग सोध त केही,
निज मानवताको नापी !
समाज, व्यक्ति कुन हो पापी ?
Machhapuchhre! 'Himshikhar ko baadshah' Pokharali!
Dekhen timrai warapar sabai paschima rajya khali!
Danda kanda wan nad dari samthali au karali
Saraka chhau prabhu sari timi dibya shripech daali!
Raja! Timro bagal mahishi Annapurna himal
Neela gaadi upar datida hunchha shobha kamaal!
Raja rani! Hridaya kabi ko tripta kailyai hudaina!
Nepali le hukum dui ko chhati le birsidaina!
Hamro rashtra prakriti rachana chhan pradhanai himal!
Chuli raja bahubidh jahan satya ka nitipaal!
Seto chhaapa sakal dil ma parchha aadesh saar!
Hamrai hamrai prakriti sanga ma mantra mitho bahaar!
Saundaryai ko chalpal hudo pokhari jhain chha desh!
Thumka thumki saras hariya rakhiye bes bes!
Machha machhi sadrisha duniya kyai sunaula rangin!
Seto machho pramukh puchher, raaj gardo chha meen!
Okhara ko tyo haangaa maathi
Kukhuraa haru le kanikaa chordaa,
Brahma belaa jhuki sohordaa,
Dosaandha hudaamaa din ko jaati,
Maari ek chari le goli,
Mitho, tikho, bhanun ke? Saathi !
Mitho, tikho, bhanun ke? Saathi !
Dhobini le pagali boli !
Doli doli jaba tyo boli !
Khulna nasakne duniyaa kholi !
Swapana, bipanaa ko chha kinaaraa,
Bhaagisaki chha saath suteki,
Pyaari, vayasi, lajili meri,
Masta sangi pani, sambhaali saaraa,
Nidraa naun, nishaa ki doli !
Dhobini le pagali boli !
Vichitra hunchhan kshan haru kohi,
Bipanaa muski, sapanaa roi !
Tyas kshan maa kya amrita gholi !
Bodhisatwa le jaagyo boli !
Tyasakaa sura maa kiran karaaye,
Chhotaa nishi-nirvaan daraaye,
Yesto sanaatana swapna chhicholi !
Swargadwaar kaa kabujaa karaaye !
Pralayakaa saba senaa daraaye !
Vijayi dinkara ukle chuli !
Dhobini le pagali boli !
आइन् वर्षा हररर चढी वायुपङ्खी विमान,
पाङ्ग्रा घर्षी शिखर गरजी थर्कियो आसमान ।
झिल्के झिल्का, अचल मुख भो त्रासले नील गाढा,
चूली नाघिन् प्रकृति कलिलिन्, देखिंदै दूर टाढा ।
बाफैको हो रथ त हलुका, शानले त्यो विशाल
पत्रे बुट्टा रजत–तहमा पर्छ कल्सिन्छ छाल ।
मुस्किन् विद्युत् वरुणदुहिता साँवली कोमलाभा
गोरा डाँडा विचरन चुली उल्किई, देखिंदामा ।
फर्फर पार्छिन् चदर हलुका, लत्रिंदो, मेघ ह्वैन,
लाखौं मोती—लुङ नपहिरी चित्त बुझ्ने हुँदैन ।
पोल्टो झोली रतन—निधिका स्नेहले मुस्कुराइन्,
यौटा मोती—लुङ चुँडिन गै शैलमा झर्झराइन् ।
नाच्दी, कुद्दी, हरष उछली, यानमै आजलाई
आएकी ती तुहिन–कलिली पार्वती भेट्नलाई,
गाँऊ भन्छिन् जगत् छहरी स्वर्गको दिव्य तान,
ठाडा बन्छन् श्रवण कविका शीतलो सुन्न गान ।
आशङ्काले भुरभुर गुँडै सम्झिंदा पङ्ख नाना
जाओ बच्चाहरु नतरसून् गर्जिदा स्वर्ग–छाना,
लर्बर् गर्दा कुशल कमिला ! लौ गरे हे हतार,
तेसै ओर्ली चिर चकँरिंदो चील ! होला अबेर ।
तस्वीरै झैं अलि छिन उडी वायुले पक्ष फेर्दा,
सन्नाटामा तरुवरहरु ! उक्लिंदो खात हेर्दा,
पर्खी बस्थ्यो पवन पहिलो सुन्न फर्मान दूर
तिम्रा राजा सलिलनिधिका ! लौ सुने यो नुहेर !
Malik manis ! Hi hi haha !
Hi hi ha haha ! Hi hi haha !
Ishwor sanga ke maile magen buddhiko nitthur khar waradaan
Buddhi jo gundachha baaddachha bundachha
Pheldachha jeldachha haandachha theldachha
Pheri ropdachha pheri ukheldachha
Buddhiko baliyo kamajori tapaiharuko bokre shaan
Prakriti nautrane thelamathela theli nikaalnos padhnos la
क.
आकाश ! तँ लुकी पालिरहेछस् आफू खाने केवल अँध्यारो !
ए चोरीको ए रे अँध्यारो !
बिक्रीको,
हुँडारहरुको उल्लूकहरुको
षड्यन्त्रीको
दुःस्वपनीको, निशाचरको,
निर्भीकताको साम्राज्य !
ठुक्री, टुक्री, टुक्री जा
फुस्री, धुस्री, बिलाई जा
जा खण्डहरको बाटो !
जल् बल् अभिशापित हे !
ले, सल्की, मेरा
मूक वेदनाका आज्य !
ख.
म सुतेको मानिस हुँ,
जीविततातिर बेहोश !
म लुटेको मानिस हुँ
धनी र वञ्चित, निर्दोष !
हत्याराहरु भागिरहेछन्
छायाहरुका आड लिई
