Paauko nanga le maata, lekha lau euta kura
Mero lalaata maa : Marne belaamaa ma mukunda ko
Mukha herera yo aankhaa paaoon chimlana shaanti le .
Yasko nimtimaa maata, Deu sadbuddhi ko war
Mukunda laai . Tyo timro bhakta laai, daya gari
Nadeu yatika bidhya badha kharchi hune gari,-
Hindne ke dharma ke paap ke chokho ke jutho bhani
Nabanau mahaatmaa, jo bhinna dekhtina bhandachha
Parachakri haru laai ra aafno baabu laai nai,
Janani janma bhalaai randi laai bidesh kaa;
Nadeu yatika bidhya paisa ra rupiyaan duwai
Sarowar gari chhaannai nasakne samma naastik
Hune garera jo ved laai kulchana saktachha,
Aamaa ko beech chhaati maa jo keelaa thokna saktachha .
Yatti maatra timi deu jun paayera sustari
Tyo aafno aamdaani le paaos chhaauna jindagi;
Jun mandir maa janmyo tyahin dhoop bhayera tyo
Haawaa pabitra paaros, waa jaanos anta samet tyo
बालकृष्ण सम द्वारा रचना गरिएका लेखहरु - पृष्ठ २
विधाहरू
Meri priya, aba malai raamrai niko bhayo,
Jhareko phool ko thungo bhanda pani
Jiu ajha shatashah haluko bho,
Ajha kina timi tyastari asaar bajaar gari
Roeki dhat,
Mutu kati ghaite bhayo hola.
Dekhdinau waayu ka sukshma taranga
Timro bilaap ko aaghaat le tutdai chakanaachur hudai chhan,
Ma ta kana kana dekhna sakchhu,
Chhiya chhiya maa ghusna sakchhu
Chup laaga priya,
Malai maayaa garne maanchhe, chup laaga,
Ruwaai laai Bauddha shunya maa bisaau.
Aba malai sancho bhayo,
Kunai shool le pani ghochdaina,
Mero shatru le teekho trishool liyera
Ghochna aayo bhane pani
1
Sukh!
Ta bhaagi rahechhas, ma khoji rahechhu.
Pagaale sun ko laapsaa, daadu le bhitra khotali
Khaari rahen; Machhapuchchhe paago ko lapkaa haawaa maa
Chhatpatairahyo, ani risaayo; Kaal ko kaalo anuhaar maa
Baahira niskeko seto daahraa raato aankhaa suntalaarangi
Jibro bhane hane tee jwaalaa le aapas maa dhakkaa maardai
Puraa taato garaai krama sanga sahajai tyo kharaani banaaye.
Dhani Sukh!
Kelaayen kati barsha barsha laharai saano kharaani pani,
Phode, bhinna garen, hundei phuki phuki haawaa tulyaaye ani;
Daude pachhi pachhi,
Sukh!
Ta bhaagi rahechhas, ma khoji rahechhu.
2
Geet! Swar kapaayen, chadhaayen, galaa bhitra reten,
बामे सर्दासर्दै घोप्टे कति कति टुकुटुकु हिंड्दा लोटें,
लम्की हिंड्दा चिप्ले कति कति कुद्दा ठक्कर खाई पल्टें,
भगवन्,
फैलेका दुइ हाथ थापी सतत मलाई बचायौ,
फुकी फुकी टुटिलो सहज बसायौ,
रक्त पुछीकन घाउ सुकायौ,
गण्ड, ललाट, कपाल मुसारी
अश्रु-मुहान पनि सुख्खा पार्यौ !
मेरा भगवन् !
पल्टनबाजी खाई तल्तिर माथिबाट गिरे कति चोटि,
ढुन्मुनिदै घुस्मुन्टी भुईमा जोतिएं जाक्किएँ ठाडै कतिचोटि,
छाती ताक्त मित्रहरूको मुड्की बर्से शत्रु बनी,
शत्रुहरूका मित्रवचन ती पाए च्यातू हृदय मनी,
भगवन् !
जहिले हेर्छ दुइ हात थापी नित्य खडा छौ फेरि तिमी;
तिनमा अलिकति फलफूल राख्छु,
हातको पात सबै ती सुक्छन्,
हात नअटाईकन तिमी बस्छौ
एक साधु ठूलो डालो लिएर
कविता बटुल्न वनतिर लाग्यो,
डाँडाकाँडा, खोलानाला, लेकबेँसी सबैतिर दौड्यो,
छाँगोपाँगो, फलफूल, सागपात जताजतै कति खोज्यो,
कतै पाएन,
उसले ठान्यो- कवितासविताको ऋतु त्यो हैन रहेछ;
हताश भई फर्कन लागेको उसलाई एक रसिकले भेट्यो ।
प्रश्न सुनिसकी रसिक बोल्यो- “कहाँ छ जहाँ कविता छैन,
शुष्क आँखाले हेर्यो भने त छैन त त्यै झरना पनि नीरस छ,
त्यो रौँझैँ जोबन झरिरहेको शून्यमात्रको उद्घोष छ,
क्यै पछि पानी सब निख्रन्छ र त्यो पाखो खल्वाट हुन्छ !
तर साधु, अनुरागले आफ्नो छाती लिपिहरे,
ठाँटो जमीकन सम्म भएको रक्त-हृदयको सतहमाथि
दुःखी संसारको चोट एकत्रित पारी
उच्छ्वासले शक्ति प्रहार गर,
Saatna paaiye kasto hunthyo sapanasita bipana,
Bipanasita sapana !
Bajaar laagdathyo prithviko ek kunaa bata arko samman
Sukhi bandathe dhanka bhariya dekhin har nangaa samman
Matta ajirna rogi dekhin bhoka jirna rogi samman
Bidwaan asantoshi dekhin murkha santoshi samman.
Bharna paaiye kasto hunthyo bipanaka bish phalera
Tyo ghada sapanama laagne amritdhara thapera.
Saatna paaiye kasto hunthyo sapanasita bipana,
Bipanasita sapana !
Bipanaka yi abola matima sapanako bolne shakti
Aawesh hunthe, kalpanako naam rahanthyo sadbhakti
Bipanaka saahas le meththe sapanaka dhak kaatarpan
Niraashaawaadi bipanaka sab aashaawaadi banthe jhan.
Sapanaka amaratwa kala sita maran saati bipanaka
Bhetna paaiye kasto hunthyo maanis smritika paana ka !
Shanda – Kumar, pahile jaana, padha bigyan besari, tyasai bisayama bola jaanera ani, chyatta yo sabake beecha maa.
Prahlad– (Ekai chhin pachhi) Ek ek ho, gyan yo milyo,
Jiwani bhar ke japtai jaane, tyo-dui hoina –
Tin hoina - ? Yo maile jaane sansaar maa Hari
Ek hun, satya ho ek, usaki gyan ek ho,
Agaadi ekako shunya agyan ra asatya ho,
Pachhaadi ekako shunya jati jodyo ananta chha tyo
Asankhya satya ho sohi ho bigyan-ananta chha
Badhchha tyo jati jodinchha, jaani jaani nasaknu chha,
Euta bindu jaannaale trishnawasaagar badhdachha
Ajha jaanna, najaaninchha, -samudra paramaanuko
Suryakai aayuko ninti agaadha ra apaar chha
Bigyan karma ho, karma garnuparchha garinchha tyo,
Parantu buddhimani ho gyani nishkaam paaunu
Tyo karma maa chha bigyan aafu baahira, gyan chha
Aafu bhigya, u taadhaa chha khojimaa hidnu pardachha,
Tara yo chha kalejaamaa aafu bhanda samet, ya
कस्तो कालो घडी घडीले केस्रा केस्रा पारेको
यो रात रात होइन प्रिया, तिम्रो केश फुकेको
कालीको भित्री तरङ्गजस्तै मुलायम गम्म परेको ।
समस्त संसारसित तिम्रो कपालमा म डुबेको छु
ताराहरू तिम्रो रौं टल्केको, चन्द्रमा भाल टल्केको
तारापथ तिम्रो सिउँदो
व्योमकेशमा विलय भएको ।
पहिले यो तम खाली नींद थियो
तिमीले त्यसमा स्वप्नहरूको ज्योति भन्यौ
भविष्यको ऐना हेरी
बितेका दिनका दांती भएको काङ्गियोले
लामो रात कपाल कोरी पश्चिमतिर पल्टायो ।
पूर्वमा लाली चढेका बादलका आकारहरू
तिम्रा हृदय का मौन मुस्क्यान खेल्दै नाचिरहेका हुन् ।
तिमी मरेकी छैनौ।
अनि सूर्य तिमीले हाँसेको दन्तपुञ्ज झुल्केको हो
हिमालय तिम्र श्वेत अङ्ग हो-घुमाउरो भै पल्टिरहेको-
